Kąkol recenzja

Zośka Papużanka po raz kolejny zagląda pod podszewkę polskiej, wielopokoleniowej rodziny i, podobnie jak w debiutanckiej "Szopce", czyni to z ogromnym talentem. Tym razem narratorką jej opowieści jest młodziutka dziewczyna, w zasadzie dziecko, wchodzące dopiero we wczesną fazę adolescencji. Z charakterytyczną dla swojego wieku wrażliwością snuje ona baśniową opowieść pośród łanów zbóż, krzaków malin i sennych wód pewnej polskiej wsi. Baśń tyleż sielską, co gorzką. Bo oto trzy pokolenia jednej rodziny: babcia i dziadek, ich dzieci i wnuczęta, zjeżdżają do wiejskiego domu na wakacje, by wśród ciasnoty pokoi i przekonań, nacieszyć się lipcem i sierpniem do woli.

Obnaża ta książka bowiem mnóstwo zaściankowych przekonań i beznadziei, wśród nich najmocniej chyba traktowanie dzieci jako istnień mniej ważnych. Bo w tej rodzinie dzieci są bezimienne, przepędzane z kąta w kąt, bite za nieposłuszeństwo i karane za niepopełniane czyny. Rozpieszczane i wyręczane do granic przyzwoitości lub, z drugiej strony, ignorowane i pozostawiane samym sobie. Obarczane zadaniami, które wykonywać powinni jedynie dorośli. Zderza Papużanka tutaj świat dzieci wiejskich, spędzających czas wśród zagonów i w lasach, ze światem dzieci miejskich, a ten dziecięcy świat konfrontuje boleśnie za światem dorosłych, pochłoniętych własnymi dorosłymi sprawami.

"Nikt go nie chciał" - pisze Papużanka o tytułowym kwiatku. I jeszcze: "Na zło kąkolu nie było lekarstwa" - dodaje. Nasuwa się pytanie, kto zatem jest tutaj tytułowym kąkolem. Czy aby na pewno dziecko, które kreuje zabawę niezrozumiałą dla rodzica? A może jednak despotyczny dziadek, paraliżujący normalne funkcjonowanie rodziny? Nadopiekuńcza matka? Nieobecny ojciec, wiecznie zajęty własnymi sprawami? Lub po prostu każdy dorosły, nie umiejący zejść do poziomu dziecka i spojrzeć na wydarzenia jego własnymi oczami. "Kąkol" to lektura doskonała. Zośka Papużanka jest w znakomitej formie i śmiało mogę napisać, że w moim subiektywnym odczuciu jest to najlepsza książka w jej dorobku.