Skandaliści w sutannach recenzja

„Skandaliści w sutannach. Od kardynała Wyszyńskiego do arcybiskupa Jędraszewskiego” autorstwa Artura Nowaka i Stanisława Obirka to książka, która bezkompromisowo rozprawia się z mitem polskiego duchowieństwa jako moralnych autorytetów. Autorzy, opierając się na faktach i analizach, ukazują ciemne strony życia znanych hierarchów Kościoła katolickiego w Polsce, przybliżając czytelnikom skandale i kontrowersje, które od lat podważają zaufanie do tej instytucji.

Każdy rozdział książki to osobna historia, przybliżająca kulisy działań duchownych, którzy z jednej strony byli przedstawiani jako bohaterowie, a z drugiej okazywali się postaciami głęboko uwikłanymi w moralne i polityczne kompromisy. Autorzy opisują między innymi Henryka Jankowskiego, kapelana „Solidarności”, którego współpraca z funkcjonariuszami SB rzuca cień na jego patriotyczną legendę. Józef Życiński, kojarzony z postępowością, w rzeczywistości głosił kontrowersyjne poglądy na temat homoseksualizmu, twierdząc, że można go „wyleczyć”. Arcybiskup Juliusz Paetz, znany z licznych skandali seksualnych, jawi się jako jeden z architektów kariery Marka Jędraszewskiego – postaci budzącej ogromne kontrowersje swoją skrajną retoryką.

Jednym z najbardziej szokujących wątków jest historia Stefana Wyszyńskiego, który mimo swojego tytułu „prymasa tysiąclecia” nie był wolny od kontrowersji. Autorzy przypominają jego reakcję na prośbę gminy żydowskiej w Lublinie, aby potępił oskarżenia o mordy rytualne. Wyszyński, zamiast zabrać głos w obronie zagrożonej społeczności, zasugerował, że „coś może być na rzeczy”. Ten fragment książki szczególnie mocno pokazuje, jak głęboko zakorzenione były w Kościele stereotypy i uprzedzenia, które miały realne konsekwencje społeczne.

Książka wciąga swoją dynamiczną narracją, miejscami przepełnioną ironią i sarkazmem, co nadaje jej lekkości mimo trudnej tematyki. Jednocześnie autorzy nie popadają w tanią sensację – ich analizy są precyzyjne, a opisywane wydarzenia poparte faktami. Dzięki temu lektura jest jednocześnie szokująca i wiarygodna, a przedstawione historie zmuszają do refleksji nad kondycją Kościoła w Polsce.

„Skandaliści w sutannach” to nie tylko zbiór opowieści o skandalach, ale również diagnoza systemowych problemów, które od dekad toczą Kościół. Nowak i Obirek pokazują, jak instytucja ta wielokrotnie chroniła swoich członków przed odpowiedzialnością, tworząc mechanizmy tuszowania nadużyć i przymykania oka na moralne upadki. To także krytyczne spojrzenie na hierarchów, którzy często, zamiast bronić wartości ewangelicznych, angażowali się w polityczne rozgrywki i personalne ambicje.

Książka skierowana jest zarówno do osób krytycznych wobec Kościoła, jak i tych, którzy chcą lepiej zrozumieć mechanizmy jego działania. Dla wielu wierzących może być trudna w odbiorze, ale jednocześnie stanowi ważny głos w dyskusji o przyszłości tej instytucji. Nowak i Obirek pokazują, że czas mitologizowania duchowieństwa w Polsce dobiegł końca, a otwarta rozmowa o problemach jest niezbędna, aby instytucja ta mogła odzyskać zaufanie.

To książka odważna, krytyczna, ale też niezwykle potrzebna w polskim kontekście. Ukazuje, że za szatą moralnego autorytetu często kryją się ludzkie słabości, a czasem wręcz cynizm i hipokryzja. Dla czytelników zainteresowanych tematyką Kościoła i jego wpływem na społeczeństwo to lektura obowiązkowa.