Zawiść

Przedstawione w powieści dzieje Kawalerowa — to pod względem psychologicznym wspaniała analiza kompleksu niższości bohatera, który czuje się zagubiony i samotny w nowej, kształtującej się rewolucyjnej rzeczywistości. W przeżyciach jego ukazuje także autor zjawisko zawiści jednostek i pewnych grup społecznych wobec twórców, ludzi przewodzących społeczeństwu dzięki swemu przygotowaniu, zdolnościom i inicjatywie. Perypetie Kawalerowa kreśli Olesza z humorem, który rozładowuje dramatyczność przeżyć bohatera, zabarwiając je nutą satyry, podkreślonej doskonałym dowcipem słownym. Powieść, napisana w roku 1927, jest w pewnym stopniu wizerunkiem obyczajowym życia w pierwszych latach porewolucyjnych. ZAWIŚĆ, oceniana jako najlepsze dzieło Oleszy, przedstawiciela starszego pokolenia radzieckich pisarzy (zm. 1960), odznacza się trudną formą i nieco zawiłą symboliką.