Wolność i odpowiedzialność są kategoriami teoretycznymi, które pozwalają na określenie wzorców egzystencjalnych. Wzorce te zmieniały się w praktyce poszczególnych epok historycznych, tak jak zmieniało się samo teoretyczne ich rozumienie. Mimo że oba pojęcia były obecne w refleksji filozoficznej od starożytności, to jednak dopiero epoka nowożytna dzięki interdyscyplinarnemu potraktowaniu obu kategorii pozwoliła badaczom na w miarę precyzyjne ich zdefiniowanie. Można jednak stwierdzić, iż w epoce ponowożytnej pojawiły się w praktyce pewne zjawiska, które wymagają nowego spojrzenia na oba pojęcia. Wśród tych zjawisk najczęściej wymienia się globalizację lub rewolucję technologiczno-informacyjną. Wolność i odpowiedzialność wyrażały się również przez praktyczne postawy jednostek i całych społeczeństw w poszczególnych epokach historycznych. Postawy te wynikały z danego etapu rozwoju cywilizacyjnego, ale równocześnie same ten rozwój określały, stanowiąc podstawę dokonywanych uogólnień i sprzyjając tworzeniu się masowych ruchów społecznych czy politycznych. Na sztandarach zdecydowanej większości z nich pojawiało się hasło wolność, choć w zależności od epoki rozumiane w różny sposób, natomiast hasło odpowiedzialność zgłaszane było niezwykle rzadko, bowiem dla ruchów masowych miało antymobilizacyjny charakter. Stanowiło umowną granicę wolności. Grupa młodych pracowników naukowych Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Szkoły Głównej Handlowej uznała, iż w dobie światowego kryzysu gospodarczego, a także deprecjacji pewnych wartości charakterystycznych dla współczesnego ładu ekonomicznego, społecznego czy politycznego w poszczególnych państwach, ale również w skali kontynentalnej i globalnej, należy powrócić do tradycyjnych wartości ogólnoludzkich i przypomnieć w nowy sposób o ich znaczeniu.