Welewetka. Jak znikają Kaszuby

Stasia Budzisz jest Kaszubką. Wraca na Kaszuby i szuka odpowiedzi. Szuka wśród wspomnień, zdjęć, listów, dokumentów, rozmów z rodziną i obcymi. Jest autentyczna i bezkompromisowa. Czego szuka? Odpowiedzi na pytania m.in. o tożsamość kaszubską, kompleks kaszubski, czy Kaszubi czują się Polakami, a czy ona czuje się w ogóle Kaszubką?

Książka jest bardzo ciekawa i szybko się ją czyta. Budzisz wraca do czasów wojennych i powojennych. Dzięki temu łatwiej jest zrozumieć zagmatwaną historię Kaszub. Nie zdawałam sobie z tego sprawy. Kaszuby jawiły mi się jako piękne tereny z malowniczymi jeziorami i bujnymi lasami. A co z hymnem, językiem i haftem kaszubskim? Te fragmenty były dla mnie najciekawsze.

„Welewetka” to ważna i odważna książka. Polecam nie-Kaszubom po to, żeby nikt nikogo nie oskarżał o „dziadka z Wermachtu” a Kaszubom ku refleksji. To na pewno nie jest dla nich łatwa lektura. Powiedziałabym, że brutalna i gorzka. Ale warto się z nią zmierzyć. Bo „nie ma jednej opowieści o Kaszubach”.

Odbyłam właśnie wspaniałą podróż po Kaszubach. Tych, coraz mniej widocznych, zanikających, ale wciąż żywych w sercach autochtonów. Podróż historyczną i sentymentalną. Towarzyszyłam Kaszubom w ich trudnych do zrozumienia losach przedwojennych, przeżywałam z nimi lata wojny i niewypowiedzianie ciężkie czasy powojenne.
I wreszcie zrozumiałam, z czym wiąże się przyjęcie narzuconej narodowości.

Próby wyparcia swoich korzeni, wyszydzanie języka (zmarginalizowanego do roli dialektu), czy wreszcie niedopowiedziane historie rodzinne (dziadek z Wermahtu!, a jak!) to tylko namiastka problemów, przed którymi przez lata stawali Kaszubi.
Czytając tę książkę zagladalam do domostw, w ktorych polskość przygniatała kaszubską tradycję i wysmiewała kulturę.
Wszystko po to, by na siłę udowodnić, ze Kaszubi to krajanie! Głęboko w Matkę Boską wierzący!

W "Welewetce" autobiograficzne wątki przenikają się z reportażem, opowieścią historyczną i współczesną. Daje to niezwykły obraz miejsca i ludzi, którzy wciąż walczą o pełne zrozumienie i uznanie.