W cieniu Wołynia

„W cieniu Wołynia” stoi na wysokim poziomie merytorycznym, co obejmuje dobór tematu, sposób i formę przedstawienia oraz bogactwo dokumentacji. Damian Karol Markowski zmierzył się z niełatwym zadaniem, podejmując temat bolesny, kontrowersyjny, a jednocześnie przysłonięty w ogólnonarodowym dyskursie na temat rzezi wołyńskiej, znacznie bardziej medialnej i wzbudzającej niezdrowe emocje. Antypolskie czystki przeprowadzone przez UPA w Galicji Wschodniej miały mniejszy rozmach, ale co do zasady wiążą się z podobnym ładunkiem emocjonalnym i politycznym. Już sam fakt podjęcia się takiego tematu może być oceniany przez pryzmat odwagi autora.

Odwaga to jednak dopiero wstęp. Kluczowe są badania i analizy. A te ponownie trzeba wyróżnić. Oczywiście bardzo się cieszę, że autor skoncentrował się na zasadniczej części swojego opracowania, a więc akcji OUN i UPA w Galicji Wschodniej, a książka nie została wypełniona wielokrotnie omawianymi kwestiami związanymi z rzezią wołyńską. Zabrakło mi natomiast nieco szerszego rysu polityczno-społecznego, który stworzyłby tło konfliktu i pozwoliłby, bez relatywizacji, na zrozumienie motywacji oprawców. Ukraińscy siepacze kierowali się bowiem pokrętną logika, a nierzadko wręcz pozorowali „oddolność” antypolskiej inicjatywy, by wypracować uzasadnienie dla popełnianych przez siebie czynów, których racjonalnie nie dało się usprawiedliwić.

Markowski zresztą bardzo udanie łączy kwestie banderowskiej propagandy z ...