Toruńskie nocy

Toruńskie nocy (1610) to nieduży zbiór seniliów Grochowskiego. Tom zawiera skierowaną do Piotra Skargi dedykację, pieśń poranną, listy poetyckie do różnych osób, pouczenia dla synów opiekuna pisarza, utwory funeralne, paszkwile na autora protestanckiego dzieła polemicznego oraz jego chwalcę itp. Całość uznać należy za sylwę poetycką. Swoboda, z jaką autor zmienia formy podawcze, łącząc laudacje z celami dydaktycznymi i polemicznymi oraz informacjami autobiograficznymi, w sposób korzystny wyróżnia jego zbiór na tle staropolskiej twórczości okolicznościowej. *** Stanisław Grochowski (ok. 1542–1612), ksiądz, poeta późnorenesansowy, tłumacz nabożnych utworów, naśladowca dykcji poetyckiej Jana Kochanowskiego. Pisywał wiersze okolicznościowe o rozmaitym charakterze. Służył piórem sławie Zygmunta III Wazy, upamiętnił bitwę pod Byczyną, utworem satyrycznym zaangażował się w rozgrywki o biskupstwo krakowskie, cyklem epitalamijnym uświetnił zaślubiny Dymitra Samozwańca i Maryny Mniszchówny, trenodiami opłakiwał niedawno zmarłe osoby: Annę Habsburżankę, Jana Zamoyskiego, Bernarda Maciejowskiego, Mikołaja Dobrocieskiego. Spośród licznych inicjatyw przekładowych Grochowskiego na uwagę zasługują jego tłumaczenia średniowiecznych hymnów i sekwencji, wierszowana przeróbka O naśladowaniu Chrystusa Tomasza z Kempen, a także współczesnych prac autorów jezuickich, zwłaszcza Floridorum libri octo Jakuba Pontana. Prace literackie o charakterze religijnym pozwalają zaliczyć poetę do twórców kontrreformacyjnych. *** Najwybitniejsze dzieła, składające się na dzisiejszy kanon staropolskiego piśmiennictwa, z natury wyrastają ponad literacką przeciętność swoich czasów. O epoce, jej mentalności i gustach znacznie więcej mówią jednak utwory nie największe, a najbardziej typowe. Biblioteka Dawnej Literatury Popularnej i Okolicznościowej, udostępniając najciekawsze utwory mniej eksponowanych dziś nurtów, przybliża dzieła reprezentatywne, a przez to nie mniej ważne od arcydzieł. Tomiki serii przygotowane są zgodnie z wymogami stawianymi edycjom krytycznym. Prezentowane teksty opatrzono objaśnieniami oraz wstępem, wprowadzającym w istotną dla utworu problematykę historycznoliteracką.