Ocenianie to fundamentalne narzędzie motywacji w procesie uczenia się ucznia. Jeśli spełnić ma swoją diagnostyczną i kształtującą funkcję i przyczynić się do pełnego wykorzystania i rozwoju potencjału każdego ucznia, musi być prowadzone z uwzględnieniem prawidłowości, które mu towarzyszą. Od nauczyciela zależy, jakie de facto funkcje będzie spełniać w procesie edukacji szkolnej, czy stanie się narzędziem służącym głównie klasyfikacji ucznia i uczyć go będzie strategii przetrwania czy wzbudzać będzie motywację wewnętrzną, wyrażającą się w gotowości ucznia do poznawania siebie i swoich możliwości, samodzielnego planowania ich rozwoju i ponoszenia za ten rozwój odpowiedzialności. Ocenianie to zadanie niełatwe. Stawia przed nauczycielem szereg trudności, dylematów i wyzwań. Zmusza do rozpoznawania i pokonywania mechanizmów zakłócających proces poznawczy, a więc i ocenę.