Sztuka ascezy: zbawcy Boga

Nikos Kazantzakis to autor "Greka Zorby", "Ostatniego kuszenia Chrystusa" oraz mniej znanej "Ascetyki" o wymownym podtytule "Salvatores Dei" (Zbawcy Boga), stanowiącej propozycję nowej formuły duchowości po fundamentalnym dla historii Zachodu doświadczeniu związanym ze "śmiercią Boga" i "odczarowaniem świata". Idea Boga przesunięta zostaje ze sfery transcendencji w immanencję woli człowieka. Bóg staje się w ten sposób epifanią woli samo doskonalącego się człowieka, a sam człowiek - Zbawcą Boga. Zbawiając Boga, człowiek rehabilituje swoje istnienie, zbawia zarazem siebie. Duchowość człowieka nie jest ani dana, ani gwarantowana przez świat nadzmysłowy, którego istnienie zostało podważone, lecz zależy od indywidualnego wysiłku samego człowieka.