Sto lat planowania przestrzeni polskich miast

Podręcznik jest całościowym ujęciem rozwoju planowania miast polskich w ciągu ostatnich stu lat. Okres ten był czasem kształtowania się nowych idei, metod i technik gospodarowania przestrzenią miast nie tylko w Polsce ale i na całym świecie – stopniowym kształtowaniem się ery postindustrialnej. Podręcznik, napisany przez kompetentnych praktyków-urbanistów, zarazem uznanych i utytułowanych badaczy procesów rozwoju miast, jest ujęciem ostatnich stu lat planowania miast w podziale na 10 rozdziałów odpowiadających okresom planowania. Wyraźne cezury tych okresów ustanowiła sama historia oraz odmienne idee, cele i koncepcje urbanistyczne, stanowiące nić przewodnią urbanistycznej praktyki i teorii poszczególnych podokresów. W ostatnich dziesięcioleciach nikt się na taki wysiłek w Polsce nie zdobył. Na rynku brak tego typu opracowania.. Podręcznik będzie bezcennym źródłem informacji - zarówno dla wykładowców jak i studentów, także dla słuchaczy studiów podyplomowych i doktorantów. Powinien być wykorzystywany zwłaszcza na takich kierunkach, jak architektura i urbanistyka oraz gospodarka przestrzenna, a także geografia, socjologia i ekonomia miasta. SPIS TREŚCI: Wstęp 1. POD TRZEMA ZABORAMI 13 Sytuacja w Europie 13 Sytuacja w Polsce 15 Legislacja planistyczna 17 System planowania 18 Sytuacja w miastach 21 Konkurs na plan Krakowa 22 Konkurs na plan Kalisza 25 Plan Warszawy 26 Podsumowanie 28 2. DWUDZIESTOLECIE NIEPODLEGŁOŚCI 31 Sytuacja w Polsce 31 Legislacja plaSDGnistyczna 32 System planowania 37 Uczelnie 37 Planowanie Lwowa 38 Towarzystwo Urbanistów Polskich 39 Międzynarodowe Kongresy Architektury Nowoczesnej (CIAM) 40 Ustalanie metod planowania 44 Ewolucje form zabudowy 45 System miejskiej zieleni 47 Rozwój urbanistyki i postawy jej twórców 48 Sytuacja w miastach 49 Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa 49 Towarzystwo Osiedli Robotniczych 51 Małe miasta 51 Warszawa 52 Sytuacja w mieście 52 Planowanie rozwoju miasta 52 Plany Warszawy a realizacje 56 Utrudnienia W realizacji planowanych zamierzeń 59 Organizacja planowania w drugiej połowie trzydziestych lat 61 Gdynia 62 Budowa portu 62 Planowanie rozwoju miasta 64 Nowe plany 66 Plany a realizacje 69 Podsumowanie 72 3. OKUPACJA HITLEROWSKA 75 Planowanie odbudowy i rozwoju Warszawy 75 Zarząd miejski 75 Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej 77 Pracownia Architektoniczno-Urbanistyczna (PAU) 77 Inne ośrodki 79 Organizacja osiedla 80 Warszawskie Getto Żydowskie 80 Komentarze 83 4. LATA 1945-1956 POD ŚCISŁĄ DYKTATURĄ ZWIĄZKU RADZIECKIEGO 85 Sytuacja w Europie 85 Sytuacja W Polsce 86 Legislacja planistyczna 90 System planowania 92 Urzędy planowania przestrzennego 92 Wielkie państwowe biura projektów 93 Dyktat partyjny i ekonomiczny 94 Dyktat przemysłu 95 Komitet Urbanistyki i Architektury 96 Zasady planowania rozwoju miast 97 Sytuacja w miastach 99 Mieszkalnictwo 99 Małe miasta 101 Warszawa 103 Sytuacja w mieście 103 Organizacja planowania 104 Planowanie odbudowy i rozwoju miasta 106 Zasady rozwoju miasta 109 Kontrowersje 111 Pierwsze lata odbudowy 113 Gdańsk- Gdynia 116 Sytuacja portów i miast 116 Organizacja planowania 118 Planowanie odbudowy i rozwoju miast 118 Organizacja, planowanie i odbudowa Głównego Miasta 123 Komentarze 125 Podsumowanie 131 5. LATA 1956-1960 – CHWILOWA ODWILŻ 133 Sytuacja w Polsce 133 Legislacja planistyczna 134 System planowania 134 Organizacja planowania 134 Zasady i metody planowania 137 Sytuacja w miastach 141 Śródmieście 141 Mieszkalnictwo 143 Przemysł i składy 144 Środowisko przyrodnicze 145 Transport, infrastruktura techniczna 145 Uwarunkowania realizacyjne 146 Łódź 147 Sytuacja miasta 147 Plany rozwoju miasta 148 Komentarze 153 Tychy 154 Planowanie i budowa miasta 154 Metody planowania 159 Komentarze 160 Podsumowanie 162 6. LATA SZEŚĆDZIESIĄTE – TWORZENIE METOD PLANOWANIA 165 Sytuacja w Polsce 165 Legislacja planistyczna 167 System planowania 168 Ustawa 168 Instrukcja 169 Typologiczny podział jednostek osadniczych 171 Odstępstwa od ustawy 172 Elastyczność planu 172 Trójwymiarowość 173 Ekonomia i ekonomika 174 Metody planowania małych miast 174 Analizy Możliwości Rozwoju Miasta 176 Teoria Progów 177 Optymalizacja Warszawska 179 Ośrodki historyczne 181 Struktura zmotoryzowanego miasta 181 Centrum miasta 182 Popularyzacja urbanistyki 189 Sytuacja w miastach 189 Struktury funkcjonalno-przestrzenne 189 Miasta szybko rosnące 191 Koszalin 192 Koszalin w sieci osadniczej 192 Przemiany struktury funkcjonalne-przestrzennej 196 Planowanie rozwoju miasta 198 Skuteczność planowania 200 Dylematy rozwojowe 200 Podsumowanie 201 7. LATA SIEDEMDZIESIĄTE - „BUDUJEMY DRUGĄ POLSKĘ” 203 Sytuacja w Polsce 203 Legislacja planistyczna 205 System planowania 206 Zmiany organizacyjne 206 Nauka 207 Aglomeracje miejskie 208 Plany województw 211 Plany szczegółowe 211 Kształtowanie sieci i obiektów usługowych 212 Uwarunkowania realizacyjne 213 Sytuacja w miastach 214 Dzielnice mieszkaniowe 215 Wielkie zespoły mieszkaniowe 215 Śródmieście 217 Aglomeracja bydgosko-toruńska 220 Organizacja prac 220 Uwarunkowania rozwoju 222 Procesy urbanizacji 225 Możliwości rozwoju 225 Założenia planistyczne 227 Realizacja założeń planistycznych 229 Warszawski zespół miejski 230 Praca 1. 230 Praca 2. 231 Praca 3. 231 Praca 4. 236 Struktura funkcjonalno-przestrzenna 236 Wspólne poglądy 237 Podsumowanie 238 8. LATA OSIEMDZIESIĄTE – DEKADA WIELKICH ZMIAN 239 Sytuacja w Polsce 239 Legislacja planistyczna 241 System planowania 243 Metody planowania 244 Formy zabudowy 245 Sytuacja w miastach 248 Struktura miejskiej tkanki 248 Zmiany w treści i ilości 249 Zmiany w formie i jakości 250 Śródmieścia 251 Uwarunkowania realizacyjne 252 Płock 255 Planowanie rozwoju miasta 255 Komentarze 260 Podsumowanie 261 9. LATA DZIEWIĘĆDZIESIĄTE – ZMIANA SYSTEMU 263 Sytuacja W Polsce 263 Legislacja planistyczna 264 System planowania 269 Organizacja planowania 269 Stan kadry 272 Europa 273 Metody i zasady planowania 274 Sytuacja w miastach 279 Dzielnice mieszkaniowe 280 Śródmieścia 281 Infrastruktura społeczna 283 Transport 284 Małe miasta 284 Przykład Trójmiasta 286 Rozpraszanie zabudowy, suburbia 288 Konkurs na koncepcję studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m.st. Warszawy 293 Studium rozwoju Gdańska 304 Śródmieście Gdyni 311 Sytuacja miasta 311 Formuła planu 313 Planowanie rozwoju Śródmieścia 314 Podsumowanie 321 10. LATA DWUTYSIĘCZNE – POLSKA W UNII EUROPEJSKIEJ 323 Sytuacja w Polsce 323 Wydarzenia 323 Gospodarka 324 Rozwój miast 325 Urbanistyczny Kongres 325 Legislacja planistyczna Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Rozwój gospodarczy i przestrzenny Członkostwo W Unii Europejskiej Standardy urbanistyczne Równorzędność czy hierarchiczność? Ochrona gruntów rolnych System planowania Kadra Metody sporządzania planów Studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego ZaS9.Cly Sytuacja w miastach Mieszkalnictwo Grodzone enklawy miast Usługi Transport Aglomeracje i metropolie _ przykłady Rewitalizacja miast Wymagania unijne a polskie prawo Wykorzystane i niewykorzystane szanse Przestrzenie publiczne _ najlepsze praktyki Białystok Łódź-Manufaktura Łódź _ Park Ocalałych Piotrków Trybunalski Płock Puławy _ międzyosiedlowe pasmo zieleni Sandomierz Tychy W 2011 roku Ulica Ząbkowska w Warszawie Miasteczko Wilanów Elbląg Planowanie rozwoju miasta Studium Elbląga Łódź Strategiczne cele rozwoju miasta Funkcje miasta Baza ekonomiczna Demografia Mieszkalnictwo Ochrona zdrowia Edukacja Sport i wypoczynek Zagrożenie bezpieczeństwa Transport Przestrzenna struktura miasta Kierunki zmian w przestrzennej strukturze miasta 388 Plany miejscowe 389 Podsumowanie 389 11. KOŃCOWE KOMENTARZE 391 Miasta polskie a europejskie 391 Społeczeństwo, politycy, urbaniści 392 Planowanie i gospodarowanie przestrzenią 394 Konkluzja 394 Organizacja planowania 395 Ujednolicona problematyka i tryb sporządzania planów 397 Obszary metropolitalne 398 Konkluzja 398 Legislacja planistyczna 399 Konkluzja 404 Zasady Konkluzja Zmiany w funkcjonalno-przestrzennej strukturze miast 407 Konkluzja 409 Epitafium neoliberalizmu i prymitywnej gospodarki opartej tylko na wiedzy? 409 Słownik stosowanych pojęć 413 Źródła ilustracji 417 Indeks nazwisk 419 Bibliografia 422