Książka niniejsza usiłuje odsłonić niektóre mechanizmy dziejotwórczej działalności polskiego romantyzmu, pragnie ujawnić obustronne, bezpośrednie, żywe zależności i związki literatury i historii. Z tego też względu przedmiotem naszej uwagi staje się nie stosunek romantyzmu do całości dziejów polskich czy powszechnych, lecz stosunek do tego, co mogłoby być określone jako jego bezpośrednie doświadczenie historyczne.