Postawiony w tytule książki problem dotyczy wzajemnej relacji wydarzeń z lat 1863-1864 oraz jego dalszych śladów i trwania w zbiorowej wyobraźni polskiego społeczeństwa. Autorka przeanalizowała jej wszelkie formy i przejawy, postrzegane w odmiennych i różnych kontekstach kulturowych. Całość omawianej w niniejszej pracy problematyki zebrano w cztery tematyczne rozdziały, ilustrujące kolejne etapy kształtowania się wizerunku powstania w pamięci społecznej.