Powieść Jerzego Andrzejewskiego ukazała się w 1948 roku. Jej akcja rozgrywa się w dniach ostatecznej kapitulacji Niemiec. Andrzejewski na przykładzie Maćka Chełmickiego przedstawia dramatyczny los generacji Kolumbów, kreśli tragiczny obraz dziejów pokolenia tak boleśnie zranionego przez historię. Pokolenia, które po latach uczciwej, bohaterskiej i bezkompromisowej walki o Polskę, zostaje wplątane w polityczną grę w czasach trudnych przeobrażeń ustrojowych.