Po kilkunastu latach formowania się polski system polityczny jest względnie trwały i wyrazisty w swoich instytucjonalnych konturach. Również zasady jego działania zostały konstytucyjnie ugruntowane i przetestowane w zmiennych warunkach ustrojowej transformacji. W opinii społecznej niepewna pozostawała natomiast funkcjonalność niektórych procedur oraz podmiotów politycznych. Ten dysonans ujawniały również badania naukowe. Przejawiał się w zaniżonych standardach działania elit politycznych, jak też wynikał z niewiedzy bądź zniechęcenia obywateli wobec różnych wymiarów i form polskiej demokracji. Łatwiej jest bowiem ustanowić instytucje i określić procedury, trudniej zapewnić ich obywatelską otwartość i żywotność. Autor podejmuje się ukazania przynajmniej niektórych źródeł i uwarunkowań wskazanych dylematów poprzez szerokie ujęcie systemu politycznego. Obejmuje ono zarówno klasyczny podział władzy, jak i podsystem partyjny oraz otoczenie społeczne. W politologicznym ujęciu zaprezentowane zostało połączenie obiektywizującej syntezy z możliwie otwartą na polityczne zmiany aktualizacją do połowy obecnej dekady.