Platonizm w chrześcijaństwie

W stosunku do wieków wczesnych i średnich, z pewnymi zastrzeżeniami także dla czasów nowożytnych, weryfikowalna historycznie jest teza następująca: filozofia, chcąc czy musząc pozostawać w pewnym sensownym i korzystnym dla obu stron stosunku do teologii, rozważa byt jako całość ze względu na jego transcendentną podstawę i źródło, a jednocześnie uzasadnia i formułuje warunki możliwości ostatecznego poznania i jego struktur. Filozofia to rozum autonomiczny, również wtedy, gdy stawia pytanie0 tzw. transcendencję, ponieważ pytanie to wynika ze struktury jej własnej istoty, jest ono pytaniem zasadniczym, pytaniem o siebie samo - i to od początku. Podobnie można określić teologię, zdolną wypracować pewien rozsądny stosunek do filozofii: teologia chrześcijańska to ujęta w system refleksyjna wypowiedź o słowie Boga za pomocą ludzkich słów. Centrum tej wypowiedzi stanowi Chrystus, który stał się człowiekiem i objawił się w dziejach poprzez ludzkie słowo.