Pax Romana

Ta książka jest żywym dowodem na to, że historia staje się o wiele bardziej przyswajalna, gdy zarzucimy na czas jakiś podejście chronologiczne na rzecz przeglądu zagadnień, szczególnie jeśli są przedstawione tak interesująco, jak tutaj. Warto.

Chyba nic tak dobrze nie wpływa na pełniejsze zrozumienie procesów dziejowych i roli jednostki, jak dobra książka historyczna. Imperium Rzymskie, jako jeden z kluczowych etapów prowadzących do współczesnego rozumienia relacji państwo-obywatel często, nawet przez zawodowych historyków, jest mitologizowany. Czasem wybiela się to imperium, jako prawodawcę i źródło stabilizacji, czasem autorzy skupiają się przesadnie na militaryzmie i bezwzględności w dążeniu do hegemonii. Brytyjski historyk, Adrian Goldsworthy w "Pax Romana. Wojna, pokój i podboje w świecie rzymskim" zapolemizował z takimi skrajnymi stanowiskami, pokazując świetnym językiem i przykładami z okresu późnej republiki i pryncypatu (głównie między II w. p.n.e. a II w. n.e.), że dominacja rzymska była pod pewnymi względami wyjątkowa, pod innymi zupełnie typowa, a tak ogólnie była wytworem świetnie funkcjonującej biurokracji i nieokiełznanej motywacji Rzymian do wojskowej dominacji.

Praca Goldsworthego skupia się przede wszystkim na odtworzeniu klimatu i mechanizmów budujących codzienność imperium z punktu widzenia prowincji. W jaki sposób administracja namiestników, legatów i legionów formowała rubieże rzymskich włości? Odpowiedź jest dość skomplikowana, zniuansowana i wielopoziomowa, choć można i krótko zawrzeć sporo prawdy. Tak właśnie należy rozumieć słowa Cycerona, który celnie podsumował dewizę typowego namiestnika podczas sprawowania urzędu: "pierwszy rok poświęcił na zdobycie majątku dla siebie, drugi ...