Opowiastki rozmaite listy wieśniaków

To zbiór krótkich historyjek, niepowiązanych ze sobą tematycznie, poświęconych obyczajom, czynom i powiedzeniom mitycznych i historycznych postaci: obywateli greckich poleis, przedstawicieli najodleglejszych barbarzyńskich ludów, a także poszczególnych jednostek: wybitnych polityków, artystów, myślicieli, czasem zwykłych śmiertelników, zaczerpniętych z bogatej literatury wcześniejszej (dziś w większości zaginionej). Zasadą kompozycyjną Elianowego dzieła jest różnorodność. Autor stara się zestawiać obok siebie zaskakujące odmiennością tematy: po opisie zdumiewających dokonań rzeźbiarzy miniaturzystów następuje krótka opowiastka o obyczajach dawnych kobiet, po niej mamy temat upadku miast Sybaris czy Kolofon z powodu luksusowego trybu życia mieszkańców, po czym następuje relacja z chwalebnego postępku Ismeniasza podczas posłowania do króla Persów. Mimo dumy z rzymskiego pochodzenia Elian skupia się przede wszystkim na świecie greckim. Ateny okresu klasycznego zajmują w jego dziele miejsce poczesne. Jakkolwiek autor „Opowiastek” należy niewątpliwie do „chwalców minionych czasów”, potrafi czasem zdobyć się i na uwagę krytyczną, piętnując np. polityczną lekkomyślność Ateńczyków, ich skłonność do zmian i uleganie demagogom. Narrację przerywają komentarze „odautorskie” Eliana chcącego nie tylko zdumiewać, zaskakiwać i bawić, ale piszącego z wyraźną tendencją moralizatorską. Jak na uznanego przedstawiciela drugiej sofistyki przystało, Elian pisze w dialekcie attyckim. Nadaje anegdotom charakter swobodnej gawędy ustnej, zwraca się bezpośrednio do słuchaczy, podkreśla niezwykłość bądź grozę opowieści okrzykami podziwu, zdumienia lub wzburzenia. „Opowiastki” należą do nurtu greckiej paradoksografii, piśmiennictwa opisującego przeróżne osobliwości (dziwy natury, cuda, sensacyjne wydarzenia, skandale).