Okrutny maszynista

Siedem opowiadań, różnych stylistycznie i tematycznie, lecz koherentnych przez wrażliwość autora lub narratora, który zdradza się, że jest człowiekiem introwertycznym, nieco nieśmiałym w młodości i niepraktycznym w życiu; nie jest człowiekiem czynu, lecz teoretykiem - zaskoczonym zresztą, że ludziom bez kompleksów i wykształcenia życie również nie układa się samo ("Wczorajszy loczek na twojej dzisiejszej szyi"). "Ach, jakież to środkowoeuropejskie!" - wykrzyknąłby zapewne Camus Vilikovskiego. Wszystkie opowiadania łączy również niebanalny koncept: za każdym razem autor zaskakuje czytelnika ujęciem lub wyborem tematu. Mam jednak wrażenie, że zewnętrzne, treściowe ramy opowiadania: ich bohaterowie, czas, w którym się akcja rozgrywa, czy też szczegóły, podporządkowane są chęci przedstawienia pewnych ulotnych sytuacji i uczuć, jakie się ludziom w nich przydarzają. No, może z wyjątkiem ostatniego opowiadania ("Pam para pam"), które w całości jest zabawną satyrą historyczną - nie bez odniesień zapewne do dzisiejszej sytuacji politycznej Słowacji w jej politycznych i historycznych utarczkach z Węgrami, a także do jej problemów natury socjalnej. Zabawna jest już sama zupełnie ahistoryczna sytuacja, w której reporter radiowy (ok. 1888 roku!) wypytuje po latach świadków Wiosny Ludów (1848) podczas ludowego święta w wsi Hont (chodzi tu konkretnie o rozruchy sprowokowane przez słowackich działaczy narodowych: Jána Rotaridesa i poetę Janka Kráľa), tak jakby chodziło o lokalny przebieg ja...