Oko świata Od Konstantynopola do Stambułu

W przeszłości i współczesności Konstantynopola – miasta miast, piętnastomilionowej metropolii – najlepiej widać historię i problemy Imperium Osmańskiego i Turcji. Analizując relacje podróżnicze Pierre’a Lotiego, Edmunda de Amicisa, Alphonse’a de Lamartine’a i François-René Chateaubrianda, Max Cegielski bada stworzone przez nich stereotypy, które stały się częścią dyskursu o krajach muzułmańskich: wirujący derwisze, lubieżni Turcy, orientalny despotyzm, haremy. Romantyczna wizja zamieniła się w „orientalne urojenia” i intelektualne uproszczenia, którymi wielu dziennikarzy posługuje się do dziś. Cegielski polemizuje także z wizją miasta, jaką przedstawia Orhan Pamuk – często idąc jego śladami, odnajduje zupełnie inną rzeczywistość. Obserwacja codziennego życia miasta splata się z analizą historyczną, polityczną, religijną i urbanistyczną. Erudycyjny przewodnik po turystycznych atrakcjach starego Konstantynopola przeradza się więc w dziennikarską relację ze współczesności. To zarazem panorama bolączek Turcji: Cegielski opisuje uczestników głodówkowych protestów więźniów politycznych, rozmawia z członkami terrorystycznych ugrupowań komunistycznych, a także z potomkami Szejka Saida, przywódcy kurdyjsko-muzułmańskiej rebelii przeciw reformom Mustafy Kemala Atatürka. Bo czy rzeczywiście po wojnie o niepodległość wprowadzono tu demokrację? Można odnieść wrażenie, że autorytarne rządy Atatürka były zbyt wysoką ceną za nowoczesność.

Cegielski daje nam wielowymiarowy obraz dzisiejszej Turcji, jakże różny od tego, który znamy z prasy.