Opinia na temat książki Odzyskać utracone

Zaskoczenie. Bardzo pozytywne.

Autorka sprawiła, że poczułam coś na kształt dumy. Że książka z serii „kobiety to czytają” jest książką dobrą. Że napisano ją z należytym przygotowaniem do tematu, z szacunkiem do ludzi, którzy przeżyli wojenne traumy, którzy muszą żyć ze świadomością upodlenia, którego zaznali i podłości, których się dopuścili… Że podczas lektury nie czułam się zażenowana z powodu poziomu prowadzonej opowieści, tanich emocji, sprawdzonych chwytów na wywołanie wzruszenia czytelniczek, nie czułam poirytowania próbując doszukać się jakiegokolwiek innego, niż pieniądze czy zobowiązania wobec wydawcy, sensu napisania danej powieści.

„Odzyskać utracone” to opowieść powstała w oparciu o strzępy rodzinnych wspomnień, o materiały dokumentalne dotyczące opisywanych czasów i miejsc oraz o wyobraźnię autorki.

Tematycznie: jeden z cięższych kalibrów. Wpływ okrucieństwa wojny na życie tych, którzy przeżyli. I w losach głównych bohaterek odnajdujemy znane prawdy:
- że ból, cierpienie, poniżenie rzadko uszlachetnia,
- że ofiary najczęściej muszą mierzyć się z prawdą o sobie, której wolałyby nie poznać, której w tzw. normalnych warunkach nigdy by nie poznały, o których jeden z bohaterów „Cynkowych chłopców” S. Aleksijewicz powiedział „A gdybym nie trafił na tę wojnę? Byłbym szczęśliwy… Nigdy bym się nie zawiódł na sobie samym i nie wiedział nic z tego, czego lepiej o sobie nie wiedzieć.”
- że trudno jest licytować przebyte cierpienia i traumy – niejednokrotnie lepsze z pozoru warunki do przeżycia okupione zostają większą krzywdą wyrządzoną sobie.

Białystok: od lat przedwojennych do połowy lat pięćdziesiątych XX wieku. Oraz syberyjska wioska nad Irtyszem.

Matka i córka. Matka, która nie zdołała uchronić swoich dzieci przed zsyłką na Sybir. Matka, która wychowuje dziecko, o którym od chwili narodzin wie, że dziecko szybko umrze. Córka, która po 10 latach okrutnego życia zesłańca, wraca do domu. I z dziecięcą naiwnością, pragnie powrotu do świata dzieciństwa, pragnie odzyskać to, co utraciła. Córka pragnie rozmów, wspomnień, wyjaśnień. Matka wybiera strategię milczenia, zapomnienia, nieoglądania się za siebie.

Dom. Dom rodzinny przedwojennego polskiego oficera. Nie ma domu. Nie ma wielu bliskich. Nie ma hołubionej we wspomnieniach atmosfery. Niemożność pogodzenia się z zastaną rzeczywistością.

Rodzina. Ta z ciotkami i stryjami. Relacje tak rzadko dziś spotykane. Gotowość. Bliskość. Częstotliwość kontaktów (zapowiedzianych i jeszcze częściej tych zwykłych: niezapowiedzianych wpadań).

Ludzie: sąsiedzi, znajomi. I refleksja: czy to grosze warunki powodują większą zależność, co z kolei przedkłada się na większą bliskość, otwartość? Bo dziś relacje międzyludzkie przywodzą na myśl mickiewiczowskie samoluby, będące dla siebie sterem, żeglarzem i okrętem.

I jest jeszcze piękna relacja siostry i brata. I radość i wartość życia w obliczu pewnej i oczekiwanej w niedługim czasie śmierci.

Są też wartości. Które nic nie znaczą w momencie, gdy stawką jest życie. I o które trzeba walczyć, gdy się to życie ocaliło.

Z ogromnym szacunkiem dla tych, którym przyszło żyć w tamtych czasach, niezwykle subtelnie wpleciona w historię o Wandzi opowieść o mieszkańcach miejscowości, przez które przebiegała linia kolejowa z Białegostoku do Treblinki.

To mądra i poruszająca lektura.