Nowe Miasto Toruń otrzymało przywilej lokacyjny 13 VIII 1264 r. Wystawił go mistrz krajowy zakonu krzyżackiego w Prusach Ludwik von Baldersheim. Miasto to przylegające od wschodu do istniejącego już organizmu miejskiego miało według części historyków stanowić jego uzupełnienie, według innych natomiast być konkurencyjnym ośrodkiem dla Starego Miasta Torunia. Bez wątpienia powstanie Nowego Miasta Torunia wynikało nie tylko z decyzji politycznych i administracyjnych, lecz było kolejnym, niejako naturalnym etapem rozwoju Torunia. Dyskusja na temat przyczyn powstania Nowego Miasta, jego relacji ze Starym Miastem Toruniem będzie jeszcze trwała długo. Nowe Miasto jest w dotychczasowych badaniach organizmem słabiej rozpoznanym aniżeli Stare Miasto, którego rola polityczna i znaczenie gospodarcze były zdecydowanie większe. [...]
Miejmy nadzieję, że przygotowany rocznicowy tom wzbogaci stan wiedzy na temat Nowego Miasta Torunia i przyczyni się do zwiększenia zainteresowania tą częścią naszego miasta.