Książka przedstawia obraz szlachty w Rzeczypospolitej doby wazowskiej. Jest to obraz różnorodny, bo ukazujący między innymi stosunek społeczeństwa szlacheckiego do imperium osmańskiego, funkcjonowanie sejmów, sejmików, edukację młodzieży szlacheckiej oraz problem kozacki.
Publikacja ma charakter naukowo-badawczy. W skład książki wchodzi 25 artykułów. Autorzy referatów nie tylko przedstawiają dokładny obraz sytuacji tamtego okresu i definiują nowe problemy badawcze, ale także nawiązują do długiej dyskusji o przyczynach upadku Rzeczypospolitej.
Każdy tekst opiera się na rzetelnej podstawie źródłowej, a nowatorskie spojrzenie inspiruje i zachęca do dalszego studiowania tematu. Publikacja jest kolejnym tomem serii „Studia i Materiały".