W monografii autor przedstawia najnowsze poglądy na rolę i znaczenie magnezu w ustroju ludzkim, omawia przyczyny jego niedoboru i źródła naturalne oraz fizjopatologię z uwzględnieniem wybranych zespołów chorobowych, profilaktykę i leczenie. Książka jest cenną pozycją w piśmiennictwie polskim. Przeznaczona jest nie tylko dla lekarzy różnych specjalności, ale także dla osób interesujących się problematyką zdrowia i leczenia chorób. Prof. dr hab. n. med. Andrzej Polubiec Choroby cywilizacyjne a medycyna ortomolekularna Przykładem zastosowania zasad medycyny ortomolekularnej jest podejście do zawału serca, którego występowanie wiąże się z nadmiernym stresem. Stres nadmierny lub stres z negatywnymi emocjami, który nazywamy inaczej dystresem, wpływa bezpośrednio negatywnie na funkcje organizmu. Stres jest pojęciem psychologicznym, oznaczającym zwiększone napięcie emocjonalne. Natomiast zawał określa zjawisko biochemiczne i patofizjologiczne – wskutek niedokrwienia występuje martwica mięśnia serca. Mówiąc o zawale i tłumacząc mechanizm choroby, podręczniki medyczne koncentrują się na zwiększonym uwalnianiu katecholamin („hormonów stresu”) – adrenaliny i noradrenaliny – jako czynnikach ryzyka wystąpienia zawału serca. Statystyczna zależność zawału i stresu jest znamienna, ale w świetle wiedzy o pierwiastkach nie powinno się poprzestawać na powyższym uzasadnieniu. Jest ono niewystarczające, patrząc z perspektywy medycyny ortomolekularnej. O związku stresu jako zjawiska psychologicznego z zawałem wiele mówią niedobory pierwiastków, a szczególnie magnezu, będące rezultatem długotrwałego napięcia emocjonalnego. Pobudzające działanie wapnia przy niedoborach magnezu może osiągnąć poziom krytyczny, doprowadzając do gwałtownych skurczów tętnic wieńcowych i patologicznego skurczu mostków mięśniowych, które mogą zaciskać tętnice. „Przewaga” wapnia w stosunku do magnezu zwiększa także stan napięcia w fazie rozkurczu mięśnia serca, co utrudnia przepływ krwi przez tętnice wieńcowe. Opierając się na takiej interpretacji, dochodzimy do wniosku, że nie można rozdzielać profilaktycznej i leczniczej funkcji magnezu oraz w izolowany sposób definiować roli wapnia w procesach prowadzących do zawału serca, czyli z pominięciem poziomu magnezu we krwi i w tkankach. Do pewnego stopnia organizm może kompensować niedobory magnezu, uwalniając go z kości, ale przy długotrwałym stresie dochodzi do głębokiego zachwiania równowagi między pierwiastkami w komórkach serca. Szczególną rolę odgrywa – omówiona wyżej – proporcja między magnezem a wapniem. Ta sama zasada odnosi się do innych chorób, których występowanie wiąże się z nadmiarem bądź niedoborem określonych pierwiastków. Wiedza o roli magnezu i jego proporcji do wapnia tłumaczy ponadto oba zjawiska – nadmierny stres psychologiczny i nieprawidłowe skurcze tętnic prowadzące do zawału.