Kultura i eschatologia

Książka omawia transformację kultury rusko-prawosławnej, jaka dokonywała się pod wpływem burzliwych wydarzeń na tle religijnym w Rzeczypospolitej w końcu wieku XVI i w wieku XVII. Odwołuje się do brzemiennych w skutki następstw reformacji i soboru trydenckiego, które zdominowały kulturę, politykę i Kościół na Rusi polsko-litewskiej. Znane wydarzenia historyczne, takie jak: unia brzeska, smuta moskiewska, czy schizmy kościelne, zyskały w książce odmienną interpretację, gdyż autorka omawia je z perspektywy fundamentalnych różnic istniejących pomiędzy kulturą łacińską i rusko-bizantyjską. Publikacja ukazuje dominujący wpływ odmiennej mentalności obu chrześcijańskich światów na ważne wydarzenia wspólnej historii Moskwy i Polski, a także wyjaśnia podłoże różnic w pojmowaniu człowieka, historii, państwa, Kościoła, eschatologii i oświaty. Nawiązując do współczesnych konfliktów na tle konfesyjnym i politycznym, sięga do ich źródeł, odwołuje się do podstaw kultury rusko-prawosławnej, co pozwala zrozumieć specyfikę rosyjskiego postrzegania świata. Książka wyjaśnia, jakie są możliwości i granice wzajemnego zrozumienia, co łączy i dzieli oba światy, wskazuje na ważne dla nich symbole, które stanowią zarzewie konfliktu. Celem autorki jest pokazanie, że zasadnicza różnica pomiędzy światem kultury greckiej i łacińskiej miała kolosalny wpływ na kształtowanie się chrześcijańskiej Europy. Tam, gdzie przebiega granica tych światów, historia ściśle łączy się z eschatologią. Dlatego, zarówno dla Polaków, jak i Litwinów, Ukraińców i Rosjan wydarzenia z odległej przeszłości są wiecznie aktualne. Podobnie jest na Bałkanach. Racjonalna historiografia nie jest w stanie w pełni rozjaśnić te zawiłości.