Gdy pewnej nocy Kuba Guzik i maszynista Łukasz wsiadają do lokomotywy i opuszczają swoją ukochaną Trochanię, nie mają pojęcia, że właśnie rozpoczynają niezwykłą podróż, podczas której przemierzą morze, góry, pustynię, krainę wulkanów, poznają cudowną Mandalę i dotrą do miasta smoków. Aby uratować mandalańską księżniczkę, przyjdzie im przeprawić się przez śmiertelnie niebezpieczną Dolinę Zmroku, stanąć oko w oko z pozornym olbrzymem i stoczyć walkę z okrutną smoczycą. A w tej pełnej przygód podróży liczyć mogą jedynie na siebie i swoją głęboką przyjaźń.
„Kuba Guzik i maszynista Łukasz” to książkowy bestseller Michaela Endego światowej sławy autora literatury dziecięcej. Publikacja wydana w 1960 roku (w Polsce po raz pierwszy ukazała się dopiero w 2001), to pierwsza książka nieznanego wówczas autora, młodego aktora, dramaturga i krytyka filmowego, napisana - jak sam twierdził - „dla siebie samego”, która okazała się początkiem jego drogi do sławy. Pierwszą z wielu nagród - Niemiecką Nagrodę w Dziedzinie Literatury Młodzieżowej (Deutscher Jugendliteraturpreis) - otrzymał już rok po premierze.
Książki Michaela Endego zostały przetłumaczone na ponad 40 języków, a ostrożne szacunki mówią o ponad trzydziestu milionach sprzedanych egzemplarzy. Najpopularniejsze z nich „Kuba Guzik i maszynista Łukasz”, „Niekończąca się historia” oraz „Momo” zostały przeniesione na ekran. Za swoją twórczość Michael Ende otrzymał w sumie ponad czterdzieści nagród, w tym Nagrodę Literacką im. Janusza Korczaka oraz Nagrodę Lorenzo i Magnifico.