I jak woda płynie

„I jak woda płynie” jest piątą — po „Pamiętnikach Hadriana”, „Monecie Snów”, „Kamieniu filozoficznym” i „Opowieściach wschodnich” — książką Marguerite Yourcenar (1903—1987), jaka ukazuje się nakładem PIW-u. Składa się ona z trzech nierównej długości opowiadań, powstałych w różnych latach i łącznie wydanych po raz pierwszy u Gallimarda w roku 1982. Opowieści te, to: "Anna, soror...", której akcja, mroczna i gęsta nie tyle od wydarzeń, co od uczuć, dzieje się w Neapolu i we Flandrii na przełomie XVI i XVII wieku, "Nathanael", rozgrywający się w wieku XVII w Anglii, na dalekich morzach i w Amsterdamie, i wreszcie krótki, kilkunastostronicowy "Piękny poranek", jakby ciąg dalszy i zakończenie "Nathanaela", śliczna opowieść o domniemanym synu bohatera tej najdłuższej, centralnej noweli, małym Łazarzu, który postanawia zostać aktorem i ucieka z Amsterdamu z trupą wędrownych komediantów udających się do Danii. Na pierwsze miejsce w tym zbiorze wysuwa się "Nathanael". Sama pisarka — a to wyznanie w ustach autorki tak powściągliwej jest ważkie — stwierdziła pod koniec życia, że "Nathanael" to jedna z trzech stworzonych przez nią postaci, z którymi się w jakiś sposób identyfikuje. Dwie pozostałe to Hadrian z „Pamiętników Hadriana” i Zenon z „Kamienia filozoficznego”. Oddając do rąk czytelnika polskiego „I jak woda płynie”, PIW daje mu tym samym trzeci z najważniejszych kluczy do zrozumienia twórczości tej wielkiej pisarki. [PIW, 1991]