Eurazjatyckie imperium Rosji : studium idei

W XX wieku powstały dwie wielkie odmiany idei rosyjskiej - bolszewizm i eurazjatyzm. Pierwsza z nich jest doskonale znana - w tym również z tragicznego doświadczenia narodów, druga - m.in. bo powstała w kręgach emigracji rosyjskiej - długo nie była znana szerszemu ogółowi. Wypalenie się idei bolszewickiej a następnie upadek stworzonego przez nią systemu spowodowały renesans innych koncepcji organizacji życia społecznego i państwowego w Rosji. Największą i - obok liberalnej demokracji - najważniejszą jest dziś eurazjatyzm. Powstał on w pierwszej ćwierci XX wieku, a więc w tym samym klimacie co faszyzm, narodowy socjalizm i wspomniany już bolszewizm. Początkowo nastawiony izolacjonistycznie, dziś stawia raczej na wielkość, na misję. Kiedyś ograniczał się stosunkowo skromnym postulatem państwa obowiązku i państwa-Kościofa; obecnie, na przełomie stuleci, chce skonstruować eurazjatyckie imperium Rosji. Jego najwybitniejsi przedstawiciele to Mikołaj Trubieckoj, Mikołaj Aleksiejew, Lew Karsawin, Piotr Sawicki, współcześnie zaś zmarły ponad 10 lat temu Lew Gumilow, syn Anny Achmatowej i Mikołaja Gumilowa, oraz Aleksander Dugin, entuzjastyczny zwolennik konserwatywnej rewolucji, ezoteryki i odrodzenia rosyjskiego imperium.