Entuzjazm i zwątpienie : obraz własny Polaków w wybranej publicystyce prasowej trzech zaborów w latach 1864-1914

Zakres chronologiczny prezentowanej rozprawy obejmuje okres od 1864 do 1914 roku. Jej przedmiotem są opinie formułowane w polskiej publicystyce prasowej trzech zaborów (oraz na łamach kilku wybranych czasopism spoza tych terenów). Publicystyka drugiej połowy XIX i początku XX wieku należy do ważniejszych świadectw budowania własnej tożsamości przy wykorzystaniu zbiorowej przeszłości narodowej. Dla kształtującego się w tym okresie autostereotypu Polaka proces ten miał podstawowe znaczenie. Polskość stawała się też często projektem skierowanym w przyszłość. Dyskusja toczona przez polskich publicystów na przełomie XIX i XX wieku nad cechami - zaletami i przywarami rodaków miała także dokumentować formowanie się poczucia odrębności psychospołecznej Polaków w stosunku do narodów państw zaborczych. Zjawisku temu towarzyszyło narastające wśród Polaków, w miarę zbliżania się pierwszej wojny światowej, poczucie wyższości wobec innych grup etnicznych. W przeciwstawieniu do heterostereotypów sąsiednich narodów ustalały się po stronie polskiej stereotypy dotyczące swoich. Pierwsze były na ogół zbitkami negatywnymi, drugie, autostereotypowe, pozytywnymi.