Dzieje starożytnych Indii Joachima Lelewela

Lelewel jako pierwszy znacznie rozszerzył pole badań historycznych – zarówno pod względem geograficznym, jak i czasowym – obejmując nimi między innymi starożytne Indie. Był to wynik dogłębnego przekonania historyka, iż dziejów Polski czy Europy nie należy badać bez znajomości dziejów powszechnych i bez odwoływania się do nich, zaś stosowanie metody porównawczej pozwala wyodrębnić z jednej strony ogólne prawidłowości procesów historycznych i społecznych, z drugiej – ich lokalną specyfikę. Podkreślał także znaczenie, jakie dla zrozumienia historii narodu czy kraju ma poznanie dziejów jego kultury: „...przyczepiane czasem do historii pragmatycznej o kulturze wiadomości, powinny być historii istotą, (...) trzeba poznać zdolności i działalność ludzką, wyjaśnić wszystkie sprężyny, żeby dzieje jak należy wyłożyć”. Dzieje starożytne Indii obrazują w pełni prezentowane przez badacza poglądy zarówno na temat metody, jak i zakresu badań historycznych.