Bracia polscy

Bracia polscy to najbardziej niezwykły ruch religijno-społeczny, jaki zrodził się na naszej ziemi. Od początku swego istnienia budził zarówno sympatię, a nawet zachwyt, jak też i nienawiść. Pisma braci polskich rozchwytywano i rozczytywano się w nich, ale też wyklinano je i palono. Cały ów wachlarz uczuć, jakim byli darzeni, wynikał stąd, że ten jeden z najbardziej spekulatywnych ruchów religijnych w historii Polski i Litwy, ale też i w dziejach Europy, cechował się wręcz nadmiarem jednostek wybitnych i silnych indywidualności. (...) Ponieważ bracia polscy potrafili na swój sposób zainspirować Europę, a ich idee zostały wbudowane w gmach, który określamy wspólnym mia-nem "myśli europejskiej", więc teraz, kiedy stanowimy część Zjednoczonej Europy, nastała stosowna pora przypomnienia sobie i innym, że idee owe zostały - by użyć słów pewnego polemisty francuskiego - "zrodzone wśród bagien sarmackich". Temu zadaniu ma służyć niniejsza książka (...). Zapewne niejednego z Czytelników zaskoczą zgromadzone tu fakty, a tym bardziej wypływające z nich wnioski.