Autonomia i instrumentalny charakter prawa

Stale rosnący zakres celowego posługiwania się prawem i instytucjami prawnymi w działaniach różnych podmiotów, zmierzających do oddziaływania na stosunki społeczne, w jakich podmioty te uczestniczą, rodzi szereg pytań, istotnych zarówno z poznawczego, jak i praktycznego punktu widzenia, dotyczących przede wszystkim możliwości, warunków powodzenia i ograniczeń tego rodzaju działań. Jedna z takich wątpliwości przybiera postać pytania o relację między autonomią prawa a jego instrumentalnym charakterem (...) Podobny dylemat pojawił się także w orzecznictwie polskiego Trybunału Konstytucyjnego. W uzasadnieniu do orzeczenia w sprawie K. 14/91, Trybunał Konstytucyjny stwierdził między innymi.że:"(...) w państwie prawnym prawo jest zjawiskiem w dużym stopniu autonomicznym względem państwa jako organizacji urzeczywistniającej określone zadania polityczne i nie powinno ono służyć urzeczywistnianiu celów politycznych czy gospodarczych w sposób, który może zdeprecjonować rolę prawa i jego społeczną akceptację. Posługiwanie się prawem jako instrumentem realizacji celów gospodarczych, w tym w sytuacjach trudności gospodarczych, wymaga przestrzegania obowiązujących, konstytucyjnych zasad tworzenia prawa (...).