„Polska jest krajem antysemickim. Jest również krajem katolickim. Nie oznacza to bynajmniej, że wszyscy Polacy to antysemici lub katolicy. Albo że jedno i drugie. Znaczy to tylko, że antysemityzm, podobnie jak katolicyzm, zrośnięty jest od wieków z naszą tradycją, obrzędowością i wychowaniem. Że bez nich mieli- byśmy jako naród inną świadomość, inną kulturę polityczną, a nawet inną mo- ralność. Że tkwią w nas głęboko jako „kwestia”, „problem”, „odniesienie histo- ryczne”, albo „rdzeń”, „wyróżnik”, „fundament”... ”