Zachar Wasiljewicz Szybieka (biał. Заха́р Васі́льевіч Шыбе́ка, ros. Заха́р Васи́льевич Шибе́ко, Zachar Wasijewicz Szybieko) – białoruski historyk, doktor nauk historycznych, profesor.
W 1972 ukończył studia na Wydziale Historycznym Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego im. Włodzimierza Lenina. Pięć lat później obronił dysertację kandydacką. W 1998 uzyskał stopień doktora nauk, a od 2003 legitymuje się tytułem profesorskim.
W 1972 ukończył studia na Wydziale Historycznym Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego im. Włodzimierza Lenina. Pięć lat później obronił dysertację kandydacką. W 1998 uzyskał stopień doktora nauk, a od 2003 legitymuje się tytułem profesorskim.
Po ukończeniu studiów pracował jako nauczyciel historii (1972–1974), później został zatrudniony jako pracownik naukowy w Instytucie Historii Akademii Nauk Białoruskiej SRR (1974–1991). Od 1991 do 1998 stał na czele Wydziału Białorusoznawstwa Narodowego Centrum Naukowo-Oświatowego im. Franciszka Skaryny.
W 1999 uzyskał nominację na dyrektora Narodowego Muzeum Historii i Kultury Białorusi.
Od 2000 zatrudniony w Katedrze Historii Białorusi i Świata Białoruskiego Państwowego Uniwersytetu Ekonomicznego. Od września 2001 do września 2002 pełnił obowiązki redaktora naczelnego czasopisma Spadczyna (Dziedzictwo).
7 czerwca 2012 roku Zachar Szybieka opuścił Białoruś, aby ze swoją partnerką na stałe zamieszkać w Izraelu.
Zajmuje się naukowo historią Mińska II połowy XIX i początku XX wieku, miastami Białorusi od 1861 do 1904 roku, białoruskim ruchem narodowym XIX i XX wieku.
Ma na swoim koncie ponad 200 publikacji naukowych. Za książkę poświęconą historii Białorusi XIX i XX wieku uzyskał w 2001 nagrodę "Przeglądu Wschodniego" oraz nagrodę im. Franciszka Bohuszewicza Białoruskiego PEN-Clubu (2003).
Jest członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Białorutenistów (Miżnarodnaja asacyjacyja biełarusistau) oraz Białoruskiego Towarzystwa Historycznego (Biełaruskaje histarycznaje tawarystwa).