Brian Porter-Szűcs

Urodzony w 1963 roku profesor historii na University Michigan-Ann Arbor, gdzie od 1994 roku wykłada historię gospodarczą, historię idei kapitalizmu oraz socjalizmu, a także historię katolicyzmu. Autor książek Faith and Fatherland: Catholicism, Modernity, and Poland (Oxford University Press, 2010) oraz When Nationalism Began to Hate: Imagining Modern Politics in 19th Century Poland (Oxford University Press, 2000). Ostatnia została przetłumaczona na polski pod tytułem Gdy nacjonalizm zaczął nienawidzić: Wyobrażenia nowoczesnej polityki w dziewiętnastowiecznej Polsce (Pogranicze, 2011). Napisał też kilkadziesiąt naukowych artykułów poświęconych polskiej religijności i najnowszym wydarzeniom politycznym w naszym kraju.

W roku 2000 został odznaczony tytułem Amicus Poloniae. Również jego książki zyskały wiele wyróżnień, takich jak Metchie J. E. Budka Award Fundacji Kościuszkowskiej (1999), nagrodę im. Oskara Haleckiego Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce (2000) oraz nagrodę Kulczyckiego od Association for Slavic, East European, and Eurasian Studies (2012).

Jakkolwiek urodził się i wychował w Stanach Zjednoczonych, ma polskie korzenie – jego rodzina ze strony matki pochodzi z Mławy. Po raz pierwszy na dłużej przyjechał do Polski pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku i od tego czasu bywa tu regularnie. Mówi płynnie po polsku.

W 2021 roku nakładem Filtrów ukaże się jego książka Poland and the Modern World: Beyond Martyrdom (Wiley Blackwell, 2014) pod tytułem Całkiem zwyczajny kraj. Historia Polski bez martyrologii, w której dystansuje się do cierpiętniczo-bohaterskiej opowieści o naszych dziejach, tak powszechnej w publicznym dyskursie, i oferuje świeże spojrzenie na to, jak kształtowała się idea polskiej państwowości, a także świadomość narodowa i społeczna po 1795 roku.
Porter-Szűcs jako „zewnętrzny” badacz nie ma problemu z kwestionowaniem mitów dotyczących naszej historii, co dla ich wyznawców może okazać się zaskakujące lub trudne do przyjęcia. Czy faktycznie chłopi identyfikowali się z polskością? Czy na pewno II RP szanowała swoich niepolskich obywateli i przestrzegała ich praw? Czy życie w PRL było jedną wielką udręką? Czy Polacy mieli (i mają) wizję swojego państwa, czy kształtowało się ono niejako przez przypadek? Siłą książki jest nie tylko niezależność myślenia autora oraz odkrywcze przykłady, ale też żywo prowadzona narracja i przystępny język.