Helena Datner, także Helena Datner-Śpiewak – polska historyczka, socjolożka i działaczka społeczności żydowskiej, w latach 1999–2000 przewodnicząca Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie.
Jest córką historyka Szymona Datnera (1902–1989) i Edwardy Orłowskiej (1906–1977). Jej dwie starsze siostry, Miriam i Szoszana (Lilka), zginęły w czasie Holokaustu w getcie białostockim.
Jest córką historyka Szymona Datnera (1902–1989) i Edwardy Orłowskiej (1906–1977). Jej dwie starsze siostry, Miriam i Szoszana (Lilka), zginęły w czasie Holokaustu w getcie białostockim.
Zajmuje się społeczną historią Żydów w XIX wieku, historią społeczności żydowskiej w Polsce po II wojnie światowej oraz socjologicznymi badaniami nad antysemityzmem. Była dyrektorem Centrum Edukacji Kultury Żydowskiej. Jako pierwsza kobieta w historii zasiadła w zarządzie Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP. Jest pracownikiem naukowym Żydowskiego Instytutu Historycznego. Od 2009 jest członkinią Rady Naukowej ŻIH.