"Zbrodnie mojego dziadka" ten tytuł mnie zaintrygował. Też miałam dziadków i ciężko mi sobie wyobrazić, żeby któryś z nich mógł dopuścić się jakiejkolwiek zbrodni. Jak byście zareagowali gdyby nagle się okazało, że ktoś z Waszych krewnych wcale nie był taki krystaliczny, jak wszyscy go wspominają i o nim mówią?
Silvia Foti – urodzona w Chicago, amerykańska dziennikarka, pisarka, wykładowczyni i nauczycielka, wychowana w rodzinie litewskich emigrantów, wnuczka Jonasa Noreiki, znanego jako „Generał Wicher”.
"Nie ponosimy odpowiedzialności za czyny naszych przodków".
Silvia nigdy nie poznała dziadka, ale nauczono czcić go jak bohatera, który bronił Litwy. Matka Silvii na łożu śmierci prosi córkę, aby napisała biografię swojego dziadka Jonasa Noreiki. Kobieta przez czterdzieści lat zbierała materiały o swoim ojcu i nie zdążyła napisać o nim książki. Jonas został uznany za bohatera i męczennika. Silvia czuła się jak księżniczka, dorastała w cieniu tego, który odważnie sprzeciwił się komunistom i był torturowany. Legenda dziadka i obietnica złożona matce skłaniają Silvię do napisania książki. Dziennikarka leci do Wilna, zbiera materiały o dziadku, rozmawia za świadkami, odwiedza miejsca, w których żył, mieszkał i przebywał Jonas, aby lepiej poznać jego historię. Zastanawia się, jak głębokie piętno na życiu dziadka wywarło dorastanie bez ojca. W jakim stopniu wojsko ukształtowało jego tożsamość? Jest przerażona tym co odkrywa.
"Czy można być antynazistą i jednocześnie mordercą Żydów?"
Silvia zastanawia się nad przerwaniem swoich badań. Mordowanie Żydów to skaza na historii rodziny. Okazuje się, że babcia ukrywała przed nią haniebne czyny dziadka, karmiła ją bezczelną propagandą.
Przewracając każdą kolejną stronę tek książki poznawałam prawdziwe oblicze Jonasa Noreiki. Przez lata wyidealizowany przez żonę i córkę, wyniesiony na piedestał bohater narodowy okazał się Potworem w ludzkiej skórze. Podziwiam autorkę, że pomimo tego, że poznała straszną prawdę o swoim dziadku, postanowiła pokazać ją światu. Opisy zbrodni dokonanych na Żydach są niewyobrażalne. Bestialstwo szokuje. Silvia jest tak zdeterminowana, poświęciła 20 lat na napisanie tej książki, teraz już nie cofnie się przed niczym. Dąży do tego, aby z jej dziadka zdjęto wszystkie honory i zaszczyty, które były mu nadane w czasie i po wojnie. Jej książka rozpętuje burzę zarówno na Litwie jak i na świecie. Książka jest trudna, ale i potrzebna. Mnie jako czytelnika przeczołgała. Na początku bałam się, że to będzie typowa biografia, mnóstwo opisów i zero akcji. Jak tylko zaczęłam zagłębiać się w lekturę, przepadłam. Nie spodziewałam się takich emocji.
Polecam!
Za możliwość przeczytania tej książki dziękuję Wydawnictwu Wielka Litera.