Żyd, czyli kto?

Przedmiotem naukowego studium, powstałego w latach 1970–1979, pióra Feliksa Celnikiera, jest analiza prawna różnych definicji pojęcia Żyda, które funkcjonowały ideologicznie, a od 1935 roku zostały w Trzeciej Rzeszy sformułowane w ustawie.

Feliks Celnikier obnaża mechanizm formułowania przez hitlerowskich prawodawców definicji „Żyda”, „mieszańca żydowskiego”, czy osoby pochodzenia „niearyjskiego”. Były to manipulacje niezgodne z podstawowymi zasadami tworzenia przepisów prawnych, twory pokrętne, niejednoznaczne i skażone dowolnością. Miały na celu zalegalizowanie pojęcia „rasy żydowskiej”. Nie były jednak w stanie spełnić tego politycznego zadania.

Autor udowadnia absurdalność kolejnych prób podejmowanych przez władze hitlerowskie w intencji stworzenia takich regulacji prawnych w okupowanych krajach – Belgii, Białorusi, Czechosłowacji, Francji, Holandii, Polsce. Analizuje te definicje w kontekście sytuacji ludności żydowskiej, jej praktyk religijnych w krajach o zróżnicowanych systemach okupacyjnych.