Zarządzanie finansami i wycena firmy Wydanie II uzupełnione

Spis treści:Wstęp........................................................... 13ROZDZIAŁ 1. WPROWADZENIE DO ZARZĄDZANIA FINANSAMI FIRMY.................. 171.1. Zarządzanie firmą a budowanie jej wartości ....................................................................... 171.1.1. Obszary zarządzania przedsiębiorstwem................................................................... 171.1.2. Proces generowania zysków i przepływów pieniężnych........................................... 181.1.3. Budowanie wartości firmy ........................................................................................ 191.1.4. Rola zarządzania finansami firmy ............................................................................. 201.1.5. Wartość bieżąca netto i wewnętrzna stopa zwrotu .................................................... 211.2. Elementy wartości pieniądza w czasie................................................................................ 221.2.1. Wartość przyszła ....................................................................................................... 221.2.2. Wartość obecna ......................................................................................................... 24ROZDZIAŁ 2. PODSTAWY RACHUNKOWOŚCI................................................................. 392.1. Podstawy księgowości......................................................................................................... 392.1.1. Zakładowy Plan Kont................................................................................................ 392.1.2. Zasady księgowania operacji..................................................................................... 432.2. Sporządzanie sprawozdań finansowych .............................................................................. 582.2.1. Rachunek wyników ................................................................................................... 592.2.2. Bilans......................................................................................................................... 612.2.3. Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych..................................................... 642.3. Majątek i źródła jego finansowania..................................................................................... 692.3.1. Znaczenie ceny emisyjnej akcji/udziałów ................................................................. 692.3.2. Wpływ operacji gospodarczych na aktywa i pasywa ................................................ 722.3.3. Wpływ nowej emisji na pozycję dotychczasowych akcjonariuszy ........................... 742.3.4. Wpływ niektórych decyzji księgowych na kształt sprawozdań finansowych ........... 772.3.5. Zasady aktywowania wydatków................................................................................ 832.3.6. Rezerwy i bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów ........................................... 842.3.7. Rozliczenia międzyokresowe przychodów................................................................ 872.3.8. Przepływy niewystępujące w rachunku wyników..................................................... 872.4. Rachunkowość bilansowa i rachunkowość podatkowa ....................................................... 882.4.1. Od zysku brutto do podstawy opodatkowania............................................................882.4.2. Koszty niestanowiące kosztu uzyskania przychodu dla potrzeb podatkowych..........902.4.3. Przychody wolne od podatku lub opodatkowane inną stopą ......................................912.4.4. Odmienne od podatkowych stawki amortyzacyjne ....................................................912.5. Wycena aktywów i pasywów dla potrzeb sprawozdań finansowych ................................ 1028 Spis treści2.6. Podstawy rachunkowości zarządczej ................................................................................ 1032.6.1. Alokacja kosztów ogólnowydziałowych (kosztów pośrednich) ............................. 1042.6.2. Alokacja kosztów wydziałów pomocniczych ......................................................... 108ROZDZIAŁ 3. ANALIZA I OCENA PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH........................ 1153.1. Szacowanie niezbędnych nakładów................................................................................ 1153.2. Analiza opłacalności projektu........................................................................................ 1173.2.1. Okres zwrotu........................................................................................................ 1183.2.2. Zdyskontowany okres zwrotu .............................................................................. 1193.2.3. Księgowa stopa zwrotu ........................................................................................ 1213.2.4. Wartość bieżąca netto .......................................................................................... 1223.2.5. Zmodyfikowana wartość bieżąca netto................................................................ 1263.2.6. Wskaźnik rentowności......................................................................................... 1293.2.7. Zmodyfikowany wskaźnik rentowności .............................................................. 1323.2.8. Inne typy wskaźnika rentowności ........................................................................ 1333.2.9. Wewnętrzna stopa zwrotu.................................................................................... 1343.2.10. Zmodyfikowana wewnętrzna stopa zwrotu ......................................................... 1443.2.11. Podsumowanie kryteriów oceny projektów......................................................... 1473.3. Porównywanie projektów o różnym czasie trwania......................................................... 1503.3.1. Powtarzanie projektów......................................................................................... 1513.3.2. Metoda ................................................. 1523.3.3. Metoda ............................................................. 1333.4. Racjonowanie kapitału..................................................................................................... 1553.4.1. Zasady wyboru projektów w warunkach ograniczonego budżetu inwestycyjnego 1553.4.2. Model programowania liniowego ........................................................................ 1563.5. Szacowanie przepływów.................................................................................................. 1583.6. Szacowanie stopy dyskontowej ....................................................................................... 1643.6.1. Składniki stopy dyskontowej ............................................................................... 1643.6.2. Szacowanie struktury finansowania..................................................................... 1653.6.3. Średni ważony koszt kapitału ...............................................................................1663.6.4. Korekta średniego ważonego kosztu kapitału...................................................... 1683.7. Inne wersje wartości bieżącej netto (NPV) ...................................................................... 1763.7.1. Wartość bieżąca netto (ang. Equity Residual NPV).................. 1773.7.2. Skorygowana wartość bieżąca netto (ang. Adjusted NPV)................................... 1783.7.3. Porównanie różnych wersji NPV ......................................................................... 1793.8. Analiza uzupełniająca projektu........................................................................................ 1823.8.1. Analiza typu .................................................................................. 1833.8.2. Analiza wrażliwości............................................................................................. 1853.8.3. Wewnętrzne interakcje......................................................................................... 1873.8.4. Analiza progu rentowności .................................................................................. 1933.9. Optymalny budżet inwestycyjny.......................................................................................1953.9.1. Zasady konstruowania budżetu inwestycyjnego.................................................. 1953.9.2. Krzywa podaży kapitału obcego.......................................................................... 1963.9.3. Krzywa popytu na kapitał .................................................................................... 1973.9.4. Krzywa podaży kapitału całkowitego .................................................................. 1983.9.5. Ustalenie optymalnego budżetu inwestycyjnego ................................................. 2013.10. Uwzględnienie podatku od towarów i usług (VAT)........................................................ 2023.10.1. Powody nieuwzględnienia podatku VAT ............................................................ 202Spis treści 93.10.2. Sposób uwzględnienia VAT w analizie projektu................................................. 2033.11. Szczególne projekty inwestycyjne................................................................................... 2043.11.1. Wymiana maszyny............................................................................................... 2053.11.2. Kupno budynku ................................................................................................... 207ROZDZIAŁ 4. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA......................................................................... 2134.1. Emisja akcji ........................................................................................................................ 2134.2. Emisja obligacji ............................................................................................................... 2154.3. Zaciągnięcie kredytu bankowego ...................................................................................... 2204.4. Emisja papierów komercyjnych ........................................................................................ 2214.5. Obrót papierami wartościowymi ....................................................................................... 225Załącznik 1 do rozdziału 4 Sekurytyzacja ............................................................................ 228Załącznik 2 do rozdziału 4 Analiza i wycena obligacji zamiennych .................................... 232Załącznik 3 do rozdziału 4 Wymiana obligacji .................................................................... 251ROZDZIAŁ 5. DŁUGOTERMINOWE DECYZJE FINANSOWE ........................................ 2595.1. Analiza kosztu kapitału ..................................................................................................... 2595.1.1. Źródła kosztu kapitału ............................................................................................. 2595.1.2. Koszt kapitałów własnych........................................................................................2605.1.3. Koszt kredytu bankowego ....................................................................................... 2665.1.4. Koszt kredytu kupieckiego (handlowego) ............................................................... 2715.1.5. Koszt obligacji......................................................................................................... 2765.1.6. Średni ważony koszt kapitału.................................................................................. 2805.2. Optymalizacja struktury kapitału....................................................................................... 2815.2.1. Uwagi wstępne ........................................................................................................ 2815.2.2. Model Modiglianiego-Millera ................................................................................. 2835.2.3. Model Millera.......................................................................................................... 2985.2.4. Model Millesa...........................................................................................2995.3. Teorie i polityki dotyczące dywidend................................................................................ 2995.3.1. Uwagi wstępne ........................................................................................................ 2995.3.2. Teoria nieważności dywidend Modiglianiego-Millera............................................ 3005.3.3. Teoria Gordona-Lintnera......................................................................................... 3005.3.4. Teoria klienteli ........................................................................................................ 3015.3.5. Teoria sygnałów (ang. Signaling, Information Content) ......................................... 3025.3.6. Polityka rezydualna (ang. Residual Dividend Policy) ............................................. 3025.3.7. Podsumowanie......................................................................................................... 3025.4. Umorzenie akcji ................................................................................................................. 3025.4.1. Istota umorzenia akcji.............................................................................................. 3035.4.2. Wady i zalety z punktu widzenia akcjonariuszy...................................................... 3035.4.3. Wady i zalety z punktu widzenia spółki .................................................................. 3045.4.4. Uproszczona analiza finansowa............................................................................... 3045.5. Dźwignia finansowa .......................................................................................................... 3055.5.1. Istota dźwigni finansowej........................................................................................ 3055.5.2. Kształtowanie dźwigni finansowej.......................................................................... 3075.6. Dźwignia operacyjna ......................................................................................................... 3115.6.1. Istota dźwigni operacyjnej....................................................................................... 3115.6.2. Kształtowanie dźwigni operacyjnej......................................................................... 31210 Spis treści5.7. Dźwignia całkowita ........................................................................................................... 3155.7.1. Istota dźwigni całkowitej......................................................................................... 3155.7.2. Pomiar poziomu dźwigni całkowitej ....................................................................... 3165.8. Leasing czy kredyt............................................................................................................. 3165.8.1. Wprowadzenie......................................................................................................... 3165.8.2. Analiza finansowa ................................................................................................... 3185.9. Rezygnacja z części działalności ...................................................................................... 3215.9.1. Wprowadzenie ........................................................................................................ 3215.9.2. Analiza finansowa .................................................................................................. 321Załącznik 1 do rozdziału 5 Szczegółowa analiza finansowa skutków umorzenia akcji ...... 328Załącznik 2 do rozdziału 5 Szczegółowa procedura i przykładowa dokumentacja do dobrowolnegoumorzenia udziałów w spółce z o.o. połączonego z obniżeniemkapitału zakładowego ................................................. 349ROZDZIAŁ 6. PLANOWANIE I MODELOWANIE FINANSOWE..................................... 3556.1. Planowanie finansowe....................................................................................................... 3556.1.1. Metoda (ang. Percentage of Sales Method) .................... 3556.1.2. Metoda stałych zależności....................................................................................... 3626.1.3. Metoda ................................................................................. 3626.2. Modelowanie finansowe.................................................................................................... 3636.2.1. Ogólne zasady sporządzania modelu finansowego ................................................. 3636.2.2. Procedura sporządzania modeli ............................................................................... 3636.2.3. Studium przypadku.................................................................................................. 364ROZDZIAŁ 7. BIEŻĄCE DECYZJE FINANSOWE.............................................................. 4117.1. Zarządzanie zapasami........................................................................................................ 4117.1.1. Mechanizm zarządzania zapasami........................................................................... 4117.1.2. Model finansowy zarządzania zapasami ................................................................. 4127.1.3. Potencjalne problemy .............................................................................................. 4167.1.4. Korekty modelu....................................................................................................... 4167.2. Zarządzanie gotówką......................................................................................................... 4237.2.1. Model Baumola ........................................................................................................4237.2.2. Model Millera............................................................................................... 4257.2.3. Model Stonea ......................................................................................................... 4357.3. Zarządzanie należnościami................................................................................................ 4367.3.1. Wprowadzenie......................................................................................................... 4367.3.2. Model finansowy..................................................................................................... 4377.4. Rezerwa bankowa (fundusz gwarancyjny) ........................................................................ 441ROZDZIAŁ 8. ANALIZA WSKAŹNIKOWA........................................................................ 4438.1. Wskaźniki płynności.......................................................................................................... 4438.2. Wskaźniki struktury pasywów i aktywów......................................................................... 4468.3. Wskaźniki aktywności i sprawności działania................................................................... 4498.4. Wskaźniki rentowności...................................................................................................... 4508.5. Wskaźniki rynku kapitałowego ........................................................................................ 4558.6. Formuły Du Ponta ............................................................................................................ 456Spis treści 118.7. Badanie prawdopodobieństwa upadku ............................................................................. 4578.7.1. Model Z-score Altmana .......................................................................................... 4578.7.2. Model Hołdy ........................................................................................................... 4588.7.3. Model Gajdki-Stosa ................................................................................................ 4588.8. Studium przypadku ........................................................................................................... 459ROZDZIAŁ 9. WYCENA PRZEDSIĘBIORSTWA ............................................................... 4719.1. Uwagi wstępne ................................................................................................................ 4719.1.1. Pojęcie przedsiębiorstwa ......................................................................................... 4719.1.2. Pojęcie i koncepcje wartości ................................................................................... 4719.1.3. Cele wyceny przedsiębiorstwa ................................................................................ 4759.1.4. Funkcje wyceny przedsiębiorstwa........................................................................... 4769.2. Metody wyceny przedsiębiorstwa .................................................................................... 4779.2.1. Systematyzacja metod wyceny przedsiębiorstwa.................................................... 4779.2.2. Dochodowe metody wyceny przedsiębiorstwa........................................................ 4789.2.2.1. Wartość zaktualizowana przyszłych przepływów pieniężnych . 4799.2.2.2. Wartość zaktualizowana przyszłych dywidend ......................................... 5009.2.3. Majątkowe metody wyceny przedsiębiorstwa......................................................... 5019.2.3.1. Metoda wartości aktywów netto................................................................ 5019.2.3.2. Metoda wartości likwidacyjnej.................................................................. 5029.2.3.3. Metoda wartości odtworzeniowej.............................................................. 5059.2.4. Mieszane metody wyceny przedsiębiorstwa ........................................................... 5069.2.4.1. Metoda wartości średniej........................................................................... 5069.2.4.2. Metoda szwajcarska................................................................................... 5069.2.4.3. Metoda mnożnika zysku dodatkowego ..................................................... 5069.2.5. Porównawcze metody wyceny przedsiębiorstwa .................................................... 5079.2.5.1. Metoda wartości opartej o wskaźnik cena/zysk......................................... 5079.2.5.2. Metoda oparta o wartości w transakcjach porównywalnych ..................... 5089.2.6. Niekonwencjonalne metody wyceny przedsiębiorstwa........................................... 5089.2.6.1. Metoda oparta na teorii opcji..................................................................... 5089.2.6.2. Metody z opóźnieniem czasowym............................................................. 5109.2.7. Ocena przydatności metod wyceny ......................................................................... 5109.3. Wykorzystanie koncepcji wartości firmy w procesie decyzyjnym.................................... 5179.3.1. Maksymalizacja wartości firmy jako cel nadrzędny.................................................5179.3.2. Metodologia podejmowania decyzji menedżerskich................................................5189.4. Podsumowanie ................................................................................................................. 522Załącznik do rozdziału 9 Ekonomiczna wartość dodana, EVA ............................................. 523ROZDZIAŁ 10. FUZJE I PRZEJĘCIA WPŁYW NA WARTOŚĆ FIRM............................53110.1. Fuzje i przejęcia definicje, klasyfikacje, motywy..........................................................53110.1.1. Pojęcia fuzji i przejęcia ....................................................................................... 53110.1.2. Klasyfikacje fuzji i przejęć.................................................................................. 53110.1.3. Motywy fuzji i przejęć......................................................................................... 53310.1.3.1. Motywy związane z efektem synergii ................................................. 53410.1.3.2. Motywy związane z zyskiem spekulacyjnym...................................... 54210.1.3.3. Pozostałe motywy................................................................................ 54212 Spis treści10.1.4. Ryzyko operacji fuzji i przejęć............................................................................ 54210.2. Aspekty prawne i podatkowe........................................................................................... 54310.2.1. Regulacje prawne ................................................................................................ 54310.2.1.1. Przejęcie i połączenie ........................................................................... 54310.2.1.2. Przejęcie przez zakup kontrolnego pakietu akcji lub udziałów ............ 54510.2.2. Aspekty podatkowe ............................................................................................. 54710.3. Analiza wpływu na bilans i rachunek wyników .............................................................. 54810.3.1. Zakup w celu odsprzedaży .................................................................................. 54810.3.2. Połączenie spółek przez przejęcie ....................................................................... 55410.3.3. Połączenie spółek przez fuzję.............................................................................. 55810.4. Postępowanie po fuzji lub przejęciu ................................................................................ 55910.4.1. Restrukturyzacja przejętej firmy.......................................................................... 55910.4.2. Zamknięcie inwestycji w przypadku przejęcia.................................................... 56010.5. Skala występowania fuzji i przejęć na świecie i w Polsce............................................... 56110.6. Szacowanie wzrostu wartości firmy w wyniku przejęcia i fuzji...................................... 56710.6.1. Metody uproszczone............................................................................................ 56810.6.1.1. Wartość zaktualizowana elementów synergii...................................... 56810.6.1.2. Wzrost bieżącego zysku na akcję ........................................................ 56810.6.1.3. Teoretyczny model ................................................. 57110.6.2. Metoda oparta o szczegółowe projekcje.............................................................. 57810.6.3. Ocena przydatności metod szacowania synergii ................................................. 64010.7. Analiza fuzji i przejęć wybranych spółek notowanych na GPW......................................64410.7.1. Analiza ex ante .................................................................................................... 64410.7.2. Analiza ex post .................................................................................................... 64710.7.3. Analiza wpływu pierwszej informacji na notowania giełdowe ........................... 662Załącznik 1 do rozdziału 10 Algorytmy generowania poszczególnych elementów projekcji ..... 677Załącznik 2 do rozdziału 10........................................................................................................ 681Załącznik 3 do rozdziału 10........................................................................................................ 693ROZDZIAŁ 11. OPCJE ........................................................................................................... 70511.1. Aspekty formalno-prawne .............................................................................................. 70511.2. Cechy opcji ..................................................................................................................... 70511.3. Strategie inwestycyjne z wykorzystaniem opcji ............................................................. 71211.3.1. Zabezpieczanie pozycji ....................................................................................... 71411.3.2. Strategie spekulacyjne ........................................................................................ 71811.4. Wycena opcji .................................................................................................................. 73211.4.1. Model Blacka ................................................................................... 73211.4.2. Model drzewa dwumianowego ........................................................................... 737Bibliografia ............................................................................................................................... 741Książka jest adresowana do osób zajmujących się lub planujących zajmowanie się finansami firmy.Obejmuje szczegółowe omówienie, wraz z licznymi przykładami praktycznymi, następujących zagadnień: podstawy rachunkowości dla finansistów, analiza i ocena projektów inwestycyjnych, pozyskiwanie finansowania, krótko- i długoterminowe decyzje finansowe, modelowanie i prognozowanie finansowe, analiza wskaźnikowa, wycena firmy, fuzje i przejęcia.Autor pokazuje jak analizować i szacować wpływ decyzji menedżerskich na wartość firmy co jest fundamentem "zarządzania rzez wartość" (Value Based Management).