Wajda dokumentalny

Andrzej Wajda zrealizował blisko dwadzieścia filmów dokumentalnych, z tego zdecydowana większość to filmy o sztuce, nie tylko filmowej (i nie tylko o jego filmach). Powstało też wiele dokumentów innych autorów o Wajdzie i jego sztuce. Tymczasem o dokumentalizmie Wajdy napisano do niedawna niewiele. Jeśli wyróżnić trzy aspekty „Wajdy dokumentalnego” – dokumentalizm w jego filmach fabularnych, filmy dokumentalne jego autorstwa oraz dokumenty o Wajdzie innych autorów – to koncentrowano się przede wszystkim na tym pierwszym.

Sztukę filmową Wajda tworzył w kinie fabularnym, a w dokumencie – poza nielicznymi wyjątkami – przede wszystkim ją objaśniał. W związku z tym jego dokumenty nawiązują silną relację z kinem popularnonaukowym, wykorzystującym przede wszystkim formę „gadających głów”, przy czym ze względu na dominację autorskiej, subiektywnej perspektywy najbliżej im do esejów. Także w filmach o Wajdzie i jego sztuce zrealizowanych przez innych autorów ta konwencja dominuje.

W książce prezentujemy osiem tekstów poświęconych dokumentalizmowi Wajdy w różnym ujęciu. Autorzy reprezentują nie tylko środowisko filmoznawców, ale są tu także osoby ściśle związane z Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha oraz z Archiwum Andrzeja Wajdy, które mają na swoim koncie cenne doświadczenie współpracy z reżyserem.

Publikacja jest efektem ogólnopolskiej konferencji naukowej „Wajda dokumentalny”, zorganizowanej wspólnie przez Uniwersytet Gdański oraz Muzeum Manggha 26 stycznia 2022 r. jako zwieńczenie zorganizowanej na UG wystawy „Wajda. Człowiek z Gdańska”.