Transformacja podszyta przemocą i nieformalnych mechanizmach przemian instytucjonalnych

Praca, którą trzymacie Państwo w rękach, jest drugim - i ostatnim tomem - podsumowującym projekt badawczy pod tytułem Przemoc jako współregulator przemian instytucjonalnych. Zespół realizujący grant w składzie Andrzej Zybertowicz, Tomasz Szlendak, Radosław Sojak, Daniel Wicenty oraz Marcin Spławski, ubiegając się o niego w 2004 roku, pisał między innymi: Roszczenie państwa do monopolistycznego stosowania przemocy uznawane jest, za Maxem Weberem, za jeden z wyznaczników nowoczesności. Współczesne państwo, które nie jest w stanie egzekwować monopolu na stosowanie przemocy, musi zostać uznane w świetle tej klasycznej koncepcji za ułomne. Projekt ma charakter dwutorowy. Pierwszy cel to rekonstrukcja i systematyzacja treści doświadczenia potocznego dotyczącego obecności przemocy w życiu społecznym. Próba odpowiedzi na pytanie, na ile rozpowszechnione jest przekonanie o szerokiej obecności zjawiska przemocy (zwłaszcza nielegalnej) oraz czy społeczna percepcja przemocy nie sprzyja jej dalszemu rozprzestrzenianiu. Drugi - analityczny - cel projektu koncentruje się na pytaniu, czy nielegalna przemoc nie stała się w III RP współregulatorem procesów kluczowych dla kształtu rzeczywistości instytucjonalnej oraz dominujących definicji sytuacji w stopniu mogącym prowadzić do naruszenia zasad demokratycz­nego państwa prawa. Innymi słowy, idzie o ustalenie, w jakim stopniu w III RP państwo skutecznie reglamentuje stosowanie przemocy.