Stereotypy a tożsamość narodowa

Tożsamość narodowa stanowi podstawę egzystencjalną każdego narodu jako samoistnego bytu społecznego. Naród odzwierciedla swoją tożsamość w formie autostereotypu - obrazu własnego będącego wynikiem postrzegania wewnętrznego. Nie odbywa się ono w próżni percepcyjnej, lecz jest powiązane z postrzeganiem zewnętrznym tożsamości innych narodów, którego efektem są ich heterostereotypy. W analizie tożsamości narodowej Polaków, zawartej w pracy Stereotypy a tożsamość narodowa, uwzględniono sąsiedzki kontekst percepcyjny. Bezpośrednie sąsiedztwo stanowi bowiem szczególnie ważny i poznawczo interesujący układ zależności między autostereotypem a heterostereotypami narodowymi. Wybór sąsiedzkiego kontekstu w przeprowadzonym badaniu uzasadniony jest zmianami, jakie nastąpiły w otoczeniu narodowo-państwowym Polski po wejściu do NATO i Unii Europejskiej. Rodzi się zatem pytanie, jak te właśnie zmiany geopolityczne wpływają na samoidentyfikację narodowo-państwową Polaków. Polski profil tożsamościowy jest wyrazisty, co potwierdziła analiza materiału empirycznego. Przypisujemy sobie specyficzne cechy wyróżniające nas spośród narodów Europy Środkowo-Wschodniej. Uznajemy siebie za naród oparty na tradycji, z której czerpiemy poczucie siły i znaczenia. Jesteśmy przywiązani do wartości wspólnotowych - religijnych, narodowych i rodzinnych. Jednocześnie Polacy chcą się upodobnić do rozwiniętych pod względem cywilizacyjnym społeczeństw zachodnich - być narodem nowoczesnym, przedsiębiorczym, gospodarnym, bogatym, wykształconym i kulturalnym oraz cieszącym się szacunkiem i poważaniem innych narodów. Czy takie ukierunkowanie naszych aspiracji zbiorowych będzie sprzyjać kształtowaniu się nowej tożsamości narodowej Polaków?