Środowisko przyrodnicze Krakowa. Zasoby - ochrona - kształtowanie

Środowisko przyrodnicze Krakowa. Zasoby - ochrona - kształtowanie
Lista autorów
Popraw tę książkę | Dodaj inne wydanie

Opis

Podstawowa wartość tej zbiorowej pracy wielu Autorów polega na syntezie dużego zasobu danych oraz ich zilustrowaniu planistycznym. Jest to więc – w określonym zakresie przyrodniczym - nawiązanie i aktualizacja Atlasu Miasta Krakowa jaki wydany został w roku 1988 pod redakcją Kazimierza Trafasa. Tym razem otrzymujemy ponadto na koniec inspirującą koncepcję Sieci Ekologicznej Krakowa – SEK. Zgodnie z nią środowisko przyrodnicze miasta nie będzie jak dotąd jedynie tłem, ale ma szansę stać się jednym z istotnych czynników miastotwórczych (...)

Tytuł „Środowisko przyrodnicze Krakowa. Zasoby – ochrona – kształtowanie” sytuuje tę publikację na dwu „półkach” nowości wydawniczych. Pierwsza z nich, niejako tradycyjna, to „Cracoviana” do której sięgają – z różnych powodów – wszyscy zainteresowani problemami naszego miasta, jego znawcy i miłośnicy. Druga, to miejsce o cechach bardziej uniwersalnych. Miejsce, w którym gromadzone są coraz liczniejsze publikacje przyczyniające się do istotnego zwrotu w poglądach na środowisko przyrodnicze, które coraz częściej przestaje być jedynie „chronione” lub „uwzględniane”, a zaczyna być traktowane jako determinanta. Bywa ono nazywane niekiedy „ekologiczną infrastrukturą” ekumeny, którą mniej lub bardziej świadomie staramy się kształtować. Kongijan Yu – profesor Uniwersytetu Pekińskiego – mówi o „odzyskiwaniu Ziemi” traktowanej jako nasz najcenniejszy skarb pełen zarówno zasobów naturalnych, jak i znaczeń w sferze duchowej i symbolicznej. A w tej sferze świat przyrody coraz powszechniej kojarzony jest z krajobrazem kulturowym, jako że istnieje w swojej ochranianej postaci – dzięki kulturze.

Stąd też można mieć nadzieję, że (…) edycja monografii przyczyni się do oczekiwanej zmiany postaw w planowaniu przestrzennym. Zwrotu, dzięki któremu znajomość dziedzictwa dzieł natury oraz ręki (i umysłu) ludzkiego nie będzie jedynie od czasu do czasu powstrzymywać planistów przed pochopnymi decyzjami, ale stanie się ich stałą inspiracją.
prof. dr hab. inż. arch. Aleksander Böhm

Zaletą książki jest kompleksowe i wszechstronne ujęcie środowiska przyrodniczego Miasta Krakowa, uwzględniające zarówno szczegółowe przedstawianie każdego z elementów środowiska, w tym niektórych (np. fauna) tak dokładnie po raz pierwszy, jak i ocenę ich jakości oraz zagrożeń antropogenicznych, a także zagrożeń ze strony środowiska dla funkcjonowania miasta. Równocześnie wiele uwagi poświecono w niej ochronie najbardziej cennych przyrodniczo terenów, a ponadto - ochronie i kształtowaniu krajobrazu kulturowego, nieodłącznie związanego ze środowiskiem przyrodniczym Krakowa. Wskazano też możliwości wykorzystania zasobów środowiska dla rozwoju wybranych funkcji użytkowych i społecznych miasta.

Mając na względzie zrównoważony rozwój opracowano koncepcję sieci ekologicznej. Warto podkreślić nowatorskie potraktowanie problemu, przejawiające się tym, że środowisko przyrodnicze jest traktowane jako część megasystemu, którym jest miasto, obejmującego także część antropogeniczną. Dlatego książka ta będzie kompendium wiedzy o środowisku Krakowa przydatnym w zarządzaniu miastem i planowaniu jego rozwoju społeczno-gospodarczego, a równocześnie ciekawym dla wszystkich zainteresowanych Krakowem.

Książka jest bogato ilustrowana, pięknymi i wartościowymi fotografiami, wzbogacającymi jej treść, a nie tylko pełniącymi funkcje ozdobne. Jest bardzo staranie, wręcz wzorcowo przygotowana edytorsko.
dr hab. Zofia Rączkowska, prof. IGiPZ PAN





SŁOWO WSTĘPNE MAREK DREWNIK ....13
PRZEDMOWA MARIA BAŚCIK, BOŻENA DEGÓRSKA ....17

CZĘŚĆ I. ELEMENTY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
1. Budowa geologiczna MICHAŁ GRADZIŃSKI, RYSZARD GRADZIŃSKI ....23
1.1. Kompleksy skalne mezozoiku i trzeciorzędu przedmurza Karpat ....24
1.2. Kompleksy skalne mezozoiku i trzeciorzędu Karpat ....28
1.3. Osady czwartorzędu ....28
1.4. Tektonika ....28
2. Rzeźba terenu BOGDANA IZMAIŁOW 33
2.1. Morfogeneza ....34
2.2. Główne jednostki geomorfologiczne ....35
2.3. Współczesne procesy morfogenetyczne ....42

3. Wody powierzchniowe MARIA BAŚCIK ....47
3.1. Topograficzne działy wodne ....48
3.2. Sieć rzeczna, rowy i kanały ....49
3.3. Temperatura wód rzecznych ....58
3.4. Zbiorniki wodne ....59
3.5. Tereny podmokłe ....63

4. Wody podziemne JOANNA POCIASK-KARTECZKA ....67
4.1. Piętra wodonośne ....67
4.2. Główne zbiorniki wód podziemnych ....70
4.3. Jednolite części wód podziemnych ....71
4.4. Głębokość i dynamika zwierciadła wód podziemnych ....72
4.5. Wody mineralne i akratopegi ....74
4.6. Źródła ....77

5. Klimat DOROTA MATUSZKO, KATARZYNA PIOTROWICZ, LESZEK KOWANETZ ....81
5.1. Cyrkulacja atmosferyczna ....82
5.2. Promieniowanie słoneczne ....84
5.3. Usłonecznienie ....86
5.4. Temperatura powietrza ....88
5.5. Miejska wyspa ciepła (MWC) ....91
5.6. Wilgotność powietrza ....91
5.7. Zachmurzenie ....94
5.8. Opady atmosferyczne ....96
5.9. Pokrywa śnieżna ....98
5.10. Warunki anemologiczne ....100
5.11. Zróżnicowanie przestrzenne warunków klimatyczno-bonitacyjnych ....104

6. Gleby STEFAN SKIBA, MAREK DREWNIK, WOJCIECH SZYMAŃSKI ....109
6.1. Struktura pokrywy glebowej ....110
6.2. Jednostki glebowe ....112
7. Szata roślinna EUGENIUSZ DUBIEL ....121
7.1. Flora ....121
7.2. Zbiorowiska roślinne ....127
7.3. Ocena walorów przyrodniczych Krakowa na podstawie stanu zachowania szaty roślinnej ....140
8. Fauna KAZIMIERZ WALASZ 145
8.1. Kręgowce ....146
8.2. Bezkręgowce ....151
8.3. Obszary występowania cennych gatunków fauny ....155
CZĘŚĆ II. JAKOŚĆ ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
9. Jakość wód 163
9.1. Ocena jakości wód powierzchniowych MARIA BAŚCIK, BOŻENA DEGÓRSKA ....163
9.2. Ocena jakości wód podziemnych JOANNA POCIASK-KARTECZKA ....169
9.3. Możliwości poprawy jakości wód powierzchniowych i podziemnych BOŻENA DEGÓRSKA, MARIA BAŚCIK, JOANNA POCIASK-KARTECZKA ....172

10. Jakość powietrza ....177
10.1. Wpływ czynników klimatycznych, rzeźby i zagospodarowania terenu na jakość powietrza KRZYSZTOF BŁAŻEJCZYK ....177
10.2. Ocena jakości powietrza i identyfikacja głównych źródeł zanieczyszczeń BOŻENA DEGÓRSKA, ALINA MACIEJEWSKA, JOANNA JAROSZEWICZ ....184
10.3. System wymiany i regeneracji powietrza jako czynnik poprawy warunków aerosanitarnych i bioklimatycznych KRZYSZTOF BŁAŻEJCZYK ....187
10.4. Możliwości poprawy jakości powietrza KRZYSZTOF BŁAŻEJCZYK, BOŻENA DEGÓRSKA ....190
11. Klimat akustyczny BOŻENA DEGÓRSKA, ALINA MACIEJEWSKA, JOANNA JAROSZEWICZ ....195
11.1. Główne kategorie hałasu ....195
11.2. Możliwości ograniczania hałasu ....198
12. Ocena zanieczyszczenia gruntu ....203
12.1. Zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi ALINA MACIEJEWSKA ....203
12.2. Emanacja radonu MICHAŁ GRADZIŃSKI, RYSZARD GRADZIŃSKI ....208

CZĘŚĆ III. ZAGROŻENIE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
13. Procesy osuwiskowe ANTONI WÓJCIK ....213
13.1. Badania procesów osuwiskowych ....213
13.2. Osuwiska ....215
13.3. Wskazania do planowania przestrzennego ....223
14. Ekstremalne zjawiska hydrologiczne 225
14.1. Powodzie MARIA BAŚCIK ....225
14.2. Zagrożenie ludzi i mienia związane z powodziami na dopływach Wisły oraz z podtopieniami JERZY GRELA ....231
14.3. Działania zmierzające do zmniejszenia zagrożenia powodziowego MARIA BAŚCIK, BOŻENA DEGÓRSKA, JERZY GRELA ....233
14.4. Susze ILONA BIEDROŃ ....240

15. Zagrożenia i kierunki i zmian przyrody ożywionej KAZIMIERZ WALASZ 245

CZĘŚĆ IV. OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU
16. Obszary i obiekty o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chronione BOŻENA DEGÓRSKA ....251
16.1. Parki krajobrazowe ....252
16.2. Rezerwaty przyrody ....257
16.3. Obszary Natura 2000 ....260
16.4. Użytki ekologiczne ....264
16.5. Pomniki przyrody ....266
17. Obszary o dużej wartości przyrodniczej - wskazania do podejmowania ochrony 277
17.1. Tereny o szczególnych walorach i funkcjach ekologicznych KAZIMIERZ WALASZ, STEFAN GAWROŃSKI ....277
17.2. Obszary proponowane do ochrony KAZIMIERZ WALASZ ....284
18. Ochrona i kształtowanie krajobrazu AGATA ZACHARIASZ ....289
18.1. Główne elementy tożsamości krajobrazu i ich ochrona ....290
18.2. Krajobraz kulturowy doliny Wisły ....298
18.3. Tereny zieleni - "krajobraz naturalny" ....305
18.4. Park kulturowy - doświadczenia krakowskie ....308
18.5. Krajobraz obrzeży ....311
CZĘŚĆ V. WYBRANE FUNKCJE UŻYTKOWE NA BAZIE ZASOBÓW ŚRODOWISKA
19. Funkcje użytkowe z wykorzystaniem zasobów wodnych ....315
19.1. Funkcje uzdrowiskowe i przyrodolecznictwo JOANNA POCIASK-KARTECZKA, BOŻENA DEGÓRSKA ....315
19.2. Wody geotermalne - możliwości ich wykorzystania WIESŁAW BUJAKOWSKI ....320
19.3. Żegluga i energetyka wodna MARIA BAŚCIK ....328
20. Ekoturystyka, geoturystyka, rekreacja i edukacja ekologiczna 333
20.1. Geologiczne, geomorfologiczne i krajobrazowe uwarunkowania turystyki i rekreacji BOGDANA IZMAIŁOW, BOŻENA DEGÓRSKA, MICHAŁ GRADZIŃSKI, RYSZARD GRADZIŃSKI ....333
20.2. Turystyka wodna i rekreacja MARIA BAŚCIK, BOŻENA DEGÓRSKA ....340
21. Kierunki rozwoju rolnictwa, zagospodarowania lasów i zieleni miejskiej ....347
21.1. Kierunki rozwoju rolnictwa STEFAN SKIBA, MAREK DREWNIK ....347
21.2. Kierunki zagospodarowania terenów leśnych BOŻENA DEGÓRSKA ....352
21.3. Kierunki zagospodarowania zieleni miejskiej BOŻENA DEGÓRSKA ....354
CZĘŚĆ VI. KONCEPCJA SIECI EKOLOGICZNEJ
22. Koncepcja kształtowania struktury przestrzennej sieci ekologicznej Krakowa BOŻENA DEGÓRSKA ....363
22.1. Rys historyczny kształtowania układów zieleni ....363
22.2. Przesłanki kształtowania sieci ekologicznej ....367
22.3. Powiązania przyrodnicze Krakowa z terenami otaczającymi ....367
22.4. Główne komponenty, struktura przestrzenna i funkcjonowanie sieci ekologicznej ....369
22.5. Możliwości funkcjonowania SEK w warunkach presji urbanizacyjnej ....374
PODSUMOWANIE BOŻENA DEGÓRSKA, MARIA BAŚCIK ....377
Literatura ....383
Spis rycin 409
Spis tabel ....417
Spis fotografii ....421
Spis plansz ....433
Autorzy ....437
Data wydania: 2015
ISBN: 978-83-64089-09-1, 9788364089091
Wydawnictwo: WUJ - Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego
Nagrody: Krakowska Książka Miesiąca (Zwycięzca)
dodana przez: Vernau

Gdzie kupić

Księgarnie internetowe
Sprawdzam dostępność...
Ogłoszenia
Dodaj ogłoszenie
2 osoby szukają tej książki

Moja Biblioteczka

Już przeczytana? Jak ją oceniasz?

Recenzje

Coś mi się wydaje, że książka Środowisko przyrodnicze Krakowa. Zasoby - ochrona - kształtowanie aż się prosi o Twoją recenzję. Chyba jej nie odmówisz?
️ Napisz pierwszą recenzje

Moja opinia o książce

Cytaty z książki

O nie! Książka Środowisko przyrodnicze Krakowa. Zasoby - ochrona - kształtowanie. czuje się pominięta, bo nikt nie dodał jeszcze do niej cytatu. Może jej pomożesz i dodasz jakiś?
Dodaj cytat
© 2007 - 2024 nakanapie.pl