Tytułowy „skuteczny\" uczeń stanowi swego rodzaju zwierciadło, w którym można podglądać polską szkołę z okresu sprzed i w trakcie reformy systemu edukacji. Co ważniejsze, jest to ,,podglądanie\" nie tyle deklarowanych celów i sposobów ich realizacji, ale tego, co bywa określane jako ,,ukryty program szkoły\"-- faktyczne oczekiwania, ujawniane szczególnie \" wyraziście w sposobach sprawdzania wiedzy i ocenianiu uczniów. Obraz, który wyłania się z recenzowanej pracy, nie jest zbyt optymistyczny. Okazuje się bowiem, że pomimo deklaracji zawartych w dokumentach programowych reformy edukacji największe szansę na sukces mają uczniowie, którzy są ,,mierni, bierni, ale wierni\"