Praca Dariusza Łukasiewicza Sarmatyzm i Prusy na przełomie XVIII i XIX wieku jest odpowiedzią na przesadną gloryfikację sarmatyzmu, jaka ma miejsce w ostatnich dziesięcioleciach w Polsce. Autor prezentuje rozważania dotyczące ważnych elementów pozytywnej modernizacji we wszystkich sferach rozwoju cywilizacyjnego na ziemiach zaboru pruskiego, dając bardziej wyważony obraz stosunków polsko-niemieckich. W ten sposób ? jak sam twierdzi ? stawia opór dławiącej pruskiej i niemieckiej kolonizacji ideologicznej, materialnej i kulturalnej indoktrynacji prowadzonej przez potężne, nowoczesne uniwersytety niemieckie od dwustu lat.