Puchar od Pana Boga

Tym, co spaja wszystkie zawarte w książce opowiadania jest sport, bo ich bohaterowie są sportowcami. I chociaż sama nigdy żadnego sportu nie uprawiałam, ani sportem raczej się nie interesowałam - poza nielicznymi wyjątkami (np. uległam Małyszomanii), a na książki związane ze sportem jakoś nie miałam ochoty, opowiadania Oty Pavla bardzo mi się podobały. Pavel prosto i pięknie pisze o cieniach i blaskach sportu. Związanych z nim trudach i wyrzeczeniach, rozczarowaniach, o walce - z rywalami i własnym ciałem, no i o wzniosłych, ale krótkich chwilach triumfu. A wszystko to w niełatwych, powojennych realiach.
Jednak sport dla Oty Pavla jest tylko pretekstem do opowiedzenia historii, których istotą jest człowieczeństwo. W tych historiach właśnie to zmaganie się, branie za bary z przeciwnościami, walkę, ale z zachowaniem zasad i zwykłej ludzkiej przyzwoitości można odnieść wprost do codziennego życia, bo w życiu jak w sporcie - piękne są tylko chwile. I dla nich warto żyć. I warto być przyzwoitym człowiekiem.

Wspomnę, że to dzięki Wyzwaniu 20 książek na 2024 r. wzięłam udział w tej czytelniczej uczcie. @tsantsara dziękuję za 'zaproszenie' :)

Po „Śmierci pięknych saren”, po świetnej biografii Pavla pióra Kaczorowskiego „Puchar od Pana Boga” jest ciągiem ulotnego kontinuum, jakiejś nieopisanej, niebanalnej przyjemności, ciepła i jedynego w swym rodzaju oczarowania i współodczuwania pisarstwa Ota Pavly.

Opowiadania, których tematem jest sport, z pozoru mogą wydać się nudne. No bo cóż może obchodzić jakiś zapomniany czechosłowacki piłkarz? Przegrany mecz, hokeista albo kolarz? Ale właśnie całe piękno tkwi w tym, że Pavel pisze tak, że pochłania nas całych.

I jak to zwykle bywa w czeskiej literaturze tamtych lat, spod warstwy groteski i surrealistycznych, zupełnie wymyślonych, a niekiedy całkiem prawdziwych, „przygód” opisywanych bohaterów (a i samego ich autora – bywa, że sama obietnica słoika marynowanych prawdziwków jest wystarczająca, aby Pavel napisał coś o pewnej drużynie), wyłania się ciemne tło komunistycznych rządów, strachu i potrzeby wolności. Temat rywalizacji wydaje się wtedy przykrywką i jak np. w opowiadaniu o matce pewnego alpinisty, staje się wzruszającą opowieścią o stracie.

Liczy się przyjaźń, wiara w zwycięstwo (ale nie za wszelką cenę) i wola walki (tak, chyba o tę walkę „się rozchodzi”, to człowiecze „niepoddawnictwo”). Pavel nie gloryfikuje herosów – sportowcy to ludzie z krwi i kości, bywają zmęczeni, zagubieni, samotni. Starzeją się, wypadają z szeregu i prócz kłopotów z rowerem, zmagają się z codziennością – miłością, rodziną, życiem.

I...