Profesor Przedpotopowicz

Napisana z wielkim rozmachem powieść „geologiczna” (1896), inspirowana zapewne Podróżą do środka Ziemi J. Verne''a, ale o znacznie rozleglejszych ambicjach edukacyjnych. Majewski kreśli przed oczyma czytelników nie tylko dzieje geologiczne Ziemi, prowadząc go w najodleglejsze ery, ale także dzieje prehistoryczne i historyczne ludzkości aż po nakreśloną pod koniec utopię nowego świata, nawiązującą do koncepcji pierwszych utopistów, Bacona i Campanelli. Bohaterowie, profesor paleontologii Przedpotopowicz, entomolog doktor Muchołapski (bohater poprzedniej powieści Majewskiego, Doktor Muchołapski) i ekscentryczny lord Puckins przedsiębiorą ryzykowną podróż w rejon Krasu w Bośni, gdzie powstała szczelina geologiczna — sami wkrótce przez Wrota Piekielne dostają do wnętrza Ziemi i tak krok po kroku, przebywają całe epoki w dziejach skorupy ziemskiej i potem ludzkości, napotykając dawno wymarłe gatunki zwierząt, w tym dinozaury, stykając się z dawnymi społecznościami od czasów wspólnot pierwotnych po współczesność i przyszłość. Podróż obfituje w liczne niebezpieczne przygody, odsłaniając różnice między dawnym i współczesnym światem. Majewski snuje przy okazji refleksje nad kondycją moralną człowieka, zwieńczone wspomnianą utopią przyszłości, w której wszyscy wiodą życie godne, pokojowo współistniejąc między sobą i zwierzętami. Warto odnotować, że ta budująca wizja przyszłości, z którą Przedpotopowicz styka się w Muzeum Starożytności Północnych (tu m.in. profesor ze wzruszeniem odnajduje eksponat — połamaną tablicę z pomnika Kopernika), wygląda niezbyt zachęcająco: ludzie żywią się potajemnie (bo to czynność krępująca) i syntetycznie, zatracili podział na płeć, zwierzęta dawno wyginęły, emocje spłowiały. Kraina Powszechnej Miłości nie przedstawia się ciekawie. Majewski chyba był tego świadom, bo na koniec budzi Przedpotopowicza — cała wyprawa okazuje się tylko snem, częściowo koszmarem wywołanym omdleniem. Ale jednak pouczającym, bo profesor postanawia jeszcze energiczniej oddać swe siły nauce i narodowi. Majewski, wybitny naukowiec, specjalista wielu dziedzin, w swojej powieści dał wielkie malowidło historii materialnej i duchowej świata przedstawionej jako jedność, które — mimo literackiej niedoskonałości — może nadal zaciekawiać. Źródło: http://pl.shvoong.com/books/495559-profesor-przedpotopowicz/#ixzz1SXqP2nym