/623be3d09a318ff6843f2dca33368780/n/pomocnik-historyczny-nr-7-2019-dzieje-slaska-czyli-historia-na-pograniczu)
(...) Region pogranicza z czasem nabierał hybrydowego charakteru, jeśli chodzi o religię, język, kulturę, jednak na zewnątrz zachowywał wyraźnie zaznaczona odrębność. Przechodził z rąk do rąk, ale przez długie stulecia jako całość, choć wewnętrznie zróżnicowana.
Okazją do przypomnienia nieoczywistej historii regionu jest setna rocznica wybuchu pierwszego powstania śląskiego w sierpniu 1919 r. Potem było drugie (w 1920 r.) i trzecie (1921 r.) - to ostatnie, największe, w odpowiedzi na międzynarodowe ustalenia podjęte po plebiscycie przeprowadzonym na Górnym Śląsku; zgodnie z postanowieniami konferencji pokojowej w Paryżu, po Wielkiej Wojnie, głosowania takie miały być podstawą rozstrzygania sporów granicznych o podłożu etnicznym.
Śląską irredentę charakteryzowano dotychczas na modłę ludowo - partyzancką. W istocie był to trzyletni militarny konflikt polsko-niemiecki, z zaangażowaniem (choć nieczęsto jawnym) regularnych wojsk, z logistycznym, finansowym, dyplomatycznym i propagandowym (choć dalece nierównomiernym) wsparciem ze strony Warszawy i Berlina. Bo też nie chodziło tylko o realizację skądinąd szlachetnej (a suflowanej Europie przez prezydenta USA) zasady samostanowienia. Śląsk był zbyt bogaty, by tak po prostu z niego zrezygnować. Ostatecznie region - po raz pierwszy w jego dziejach tak kategorycznie i rozlegle - podzielono miedzy przegrane w wojnie Niemcy, odzyskującą niepodległość Polskę i nowo utworzoną Czechosłowację (bo w tle był jeszcze konflikt o Śląsk cieszyński).
Na czym zasadzał się powab historycznej krainy, o którą wojny toczono nie tylko w dwudziestym stuleciu? Jak rosła jej potęga i cywilizacyjne znaczenie? Jakie były dalsze losy w XX w.? I co z dzisiejszą kondycją i tożsamością regionu, w zdecydowanej większości w granicach Polski? Zapraszamy na Śląsk. Zrozumieć jego dzieje, to wiele zrozumieć.
Okazją do przypomnienia nieoczywistej historii regionu jest setna rocznica wybuchu pierwszego powstania śląskiego w sierpniu 1919 r. Potem było drugie (w 1920 r.) i trzecie (1921 r.) - to ostatnie, największe, w odpowiedzi na międzynarodowe ustalenia podjęte po plebiscycie przeprowadzonym na Górnym Śląsku; zgodnie z postanowieniami konferencji pokojowej w Paryżu, po Wielkiej Wojnie, głosowania takie miały być podstawą rozstrzygania sporów granicznych o podłożu etnicznym.
Śląską irredentę charakteryzowano dotychczas na modłę ludowo - partyzancką. W istocie był to trzyletni militarny konflikt polsko-niemiecki, z zaangażowaniem (choć nieczęsto jawnym) regularnych wojsk, z logistycznym, finansowym, dyplomatycznym i propagandowym (choć dalece nierównomiernym) wsparciem ze strony Warszawy i Berlina. Bo też nie chodziło tylko o realizację skądinąd szlachetnej (a suflowanej Europie przez prezydenta USA) zasady samostanowienia. Śląsk był zbyt bogaty, by tak po prostu z niego zrezygnować. Ostatecznie region - po raz pierwszy w jego dziejach tak kategorycznie i rozlegle - podzielono miedzy przegrane w wojnie Niemcy, odzyskującą niepodległość Polskę i nowo utworzoną Czechosłowację (bo w tle był jeszcze konflikt o Śląsk cieszyński).
Na czym zasadzał się powab historycznej krainy, o którą wojny toczono nie tylko w dwudziestym stuleciu? Jak rosła jej potęga i cywilizacyjne znaczenie? Jakie były dalsze losy w XX w.? I co z dzisiejszą kondycją i tożsamością regionu, w zdecydowanej większości w granicach Polski? Zapraszamy na Śląsk. Zrozumieć jego dzieje, to wiele zrozumieć.
