Podstawy prawne Unii Europejskiej

Drugie wydanie Wyboru dokumentów Podstawy prawne Unii Europejskiej, zawiera zestaw podstawowych dokumentów, niezbędnych do celów edukacyjnych (dla wszystkich studiujących prawo UE i działanie Unii). Dokumenty te mogą również stać się pomocą dla praktyków: urzędników, polityków, dyplomatów, biznesmenów i prawników, zajmujących się sprawami UE.Na dobór dokumentów zasadniczy wpływ miał los Traktatu z Lizbony. Podczas przygotowywania pierwszego wydania niniejszego Wyboru dokumentów (pod koniec 2008 r.) trwała jeszcze procedura ratyfikacyjna, a wejście Traktatu w życie nie było przesądzone. Stąd Wybór ograniczał się do zamieszczenia tekstów traktatów stanowiących Unią w brzmieniu nadanym przez Traktat z Nicei. Ostatecznie jednak Traktat z Lizbony wszedł w życie 1 grudnia 2009 r., wprowadzając zasadniczą reformę ustrojową Unii Europejskiej (zob: punkt 2 wstępu).Obecne (drugie) wydanie Wyboru zawiera więc (w części pierwszej) skonsolidowane teksty Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, protokołów i deklaracji w brzmieniu nadanym przez Traktat z Lizbony. Podkreślić przy tym należy, że teksty skonsolidowane opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE w języku polskim na wiosnę 2009 r. podlegały jeszcze dalszym poprawkom językowym. Zamieszczone teksty skonsolidowane uwzględniają wprowadzone poprawki językowe.Wybór zawiera również (w części drugiej) teksty Karty Praw Podstawowych UE i (wyraźnie wymienione w akapicie trzecim ust. 1 art. 6 TUE) stają się wykładnią autentyczną Karty, zapewniając zgodność jej postanowień z Europejską Konwencją o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.W części trzeciej Wyboru zamieszczone zostały orzeczenia polskiego Trybunału Konstytucyjnego, objaśniające zasadnicze problemy prawne związane z członkostwem Polski w UE, w tym wyrok z 11 maja 2005 r. w sprawie konstytucyjności Traktatu akcesyjnego. W stosunku do wydania pierwszego dodano dwa istotne orzeczenia wydanie przez Trybunał w 2009 r. Po pierwsze wyrok z 18 lutego 2009 r. w sprawie uznania właściwości Trybunału Sprawiedliwości WE na podstawie art. 35 TUE. Zachowuje on aktualność ze względu na ustanowiony na mocy Traktatu z Lizbony okres przejściowy w stosunku do instrumentów prawnych dawnego III filara UE, które przez pięć lat od dnia wejścia w życie Traktatu zachowują swój dotychczasowy charakter prawny (chyba że państwa członkowskie dokonają ich transformacji). Dodano również postanowienie z dnia 20 maja 2009 r. w sprawie sporu kompetencyjnego między Prezydentem RP a Prezesem Rady Ministrów, objaśnia ono bowiem interpretację m.in. art. 126, 133 i 146 Konstytucji RP.W ostatniej, czwartej części Wyboru zamieszczone zostały tzw. ustawy około-akcesyjne, tj. ustawy, które regulują ważne aspekty członkostwa Polski w UE. Podczas kończenia prac na drugim wydaniem Wyboru nie zostały jeszcze sfinalizowane prace nad nowelizację względnie nową wersją ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej. Dokonanie natomiast takich zmian jest niezbędne w związku z radykalnym umocnieniem roli parlamentów narodowych państw członkowskich w sprawach UE. Powraca również w dyskusjach politycznych kwestia nowelizacji Konstytucji RP, przede wszystkich w działach odnoszących się do członkostwa Polski w UE.