Opracowanie jest rezultatem konferencji naukowej, zorganizowanej przez Zakład Pedagogiki Specjalnej Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Gdańskiego wraz z Kuratorium Oświaty i Centrum Edukacji Nauczycielskiej w dniu 19 grudnia 1994 roku. Na całość materiałów składa się 11 artykułów. Podjęta przez autorów problematyka sytuująca, zwłaszcza polskie szkolne podkultury młodzieżowe wśród wzrastającej fali brutalizacji, demoralizacji, przemocy i agresji stosunków społecznych na terenie szkoły - wymaga w miarę szybkiej i wielokierunkowej diagnozy. Okazuje się bowiem, iż określone zjawiska patologii społecznej, takie jak np. narkomania, alkoholizm czy przestępczość, z wolna ujawniają się również w środowisku szkolnym, głównie w szkołach zawodowych i średnich, ale pewne symptomy tych zjawisk widoczne są również w szkole podstawowej i jej środowisku. W ostatnim okresie upowszechnia się w szkole tzw. podkultura , polegająca na swoistym znęcaniu się oraz agresji grupy uczniów z klas starszych skierowanej na młodszych. W istocie większość zamieszczonych w pracy tekstów odnosi się właśnie do tego problemu, choć oświetlanego jakby z różnych stron oraz w węższym i szerszym ujęciu.