Pegaz na biegunach: Humor zeszytów

Na pomysł zbierania humorów z zeszytów szkolnych pierwszy wpadł Johann G. August Galetti, profesor gimnazjalny w niemieckim mieście Gotha, żyjący na przełomie XVIII i XIX wieku. Mam więc i profesję zbieżną z prekursorem tego zbieractwa, i jednakowe hobby. Zbiór ten powstał z "perełek" dostrzeżonych przeze mnie oraz koleżanki i kolegów podczas lektury prac uczniowskich, a także wyczytanych w gazetach, głównie w nieocenionym pod tym względem "Przekroju". Do zbiorku wybrałem te, które według szkolnej skali ocen zasługują na "bardzo dobry", a nieraz nawet na "celujący". Stanowią one jakby klasykę tego "gatunku literackiego". Ich humor jest najprzedniejszej marki, rozchmurza czoła i wywołuje uśmiech nawet u zaprzysiężonych ponuraków. Jest to śmiech ciepły, zrodzony z sympatii do młodocianych autorów, którzy swoją wiedzę o świecie przekazują tak, jak potrafią - w sposób najprostszy. Trudności w operowaniu opornym materiałem słownym powodują układanie zdań zawierających humor czysty jak łza, iskrzący się jak brylant. Komiczne efekty powstają w wyniku przestawiania szyku wyrazów w zdaniach, używania zamiennie wyrazów o podobnym brzmieniu, lecz zupełnie innym znaczeniu, wtrącania słów, których znaczenia piszący nie rozumie, wyliczania jednym tchem cech o różnym ciężarze gatunkowym i często nie mających wspólnego odniesienia, stosowania sztucznych porównań czy wręcz tworzenia zdań nielogicznych. Bywa, że autorzy tekstów kabaretowych wykorzystują receptę na śmieszność wymyśloną bezwiednie właśnie przez uczniów. Nie jest to już jednak takie świeże, sympatyczne, genialnie naiwne. Tak mogą pisać tylko uczniowie. Jest to zatem książeczka-zabawka, a jej lektura powinna przynieść tak bardzo nam potrzebne odprężenie*.